Journalist Max van Weezel (67) overleden

Journalist Max van Weezel is vanochtend op 67-jarige leeftijd overleden. Dat heeft zijn vrouw, journalist Anet Bleich, aan de NOS laten weten.

Van Weezel werkte jarenlang als parlementair journalist. Hij volgde meer dan veertig jaar de journalistiek op en rond het Binnenhof. Van Weezel begon zijn journalistieke carrière bij het weekblad Vrij Nederland.

Hij begon daar als medewerker van een roddelrubriek en eindigde als adjunct-hoofdredacteur:

Bij de NOS presenteerde hij Met het Oog op Morgen.

Van Weezel was al langere tijd ziek. Vorig jaar werd er bij hem alvleesklierkanker geconstateerd.

Vriendenboek

In mei vorig jaar ontving Max van Weezel, zichtbaar ziek, in perscentrum Nieuwspoort uit handen van premier Rutte een liber amicorum. De lijst van mensen die aan dit vriendenboek meewerkten laat zien hoe breed zijn netwerk was. Oud-PvdA-voorzitter Felix Rottenberg schreef een bijdrage, maar ook VVD-coryfee Hans Wiegel en SP-wethouder Arjan Vliegenthart droegen eraan bij.

Tijdens zijn ziekte werd duidelijk dat veel politici om hem gaven. Rutte, Buma, Asscher, Klaver en Segers kwamen op ziekenbezoek, van Baudet kreeg hij een boek.

Op zijn 67e verjaardag, 9 juli vorig jaar, werd hij thuis met de dienstauto opgehaald door minister Schouten om taart te eten bij het coalitieoverleg, waarna hij even mee mocht vergaderen over de problemen van het land. De politieke belangstelling verraste hem totaal, zei hij eind vorig jaar in een marathon-interview op NPO Radio 1, want veertig jaar parlementaire journalistiek had hem slechts één of twee goede vriendschappen opgeleverd.

Van Weezel had in maart van dat jaar de diagnose alvleesklierkanker gekregen. Daarna kon hij een paar maanden niet werken, maar in de zomer pikte hij zijn radiowerk en de politieke podcast De stemming van Vullings en Van Weezel voor de NOS weer op, waarna hij nog bleef doorwerken tot 22 maart van dit jaar.

Verslaafd aan Den Haag

De journalist Max van Weezel was een workaholic, die werkweken maakte van 80 uur. Die tijd bracht hij vooral door op en rond het Binnenhof. Naar eigen zeggen was hij verslaafd aan de Haagse politiek. Hij noemde zijn Haagse leven een verlengd studentenbestaan, waarbij hij tot diep in de nacht praatte, rookte en dronk. De positie als journalist was volgens hem prettig: "Ze wel allemaal kennen, ze allemaal opbellen, maar er geen deel van uitmaken."

In Den Haag was hij veertig jaar lang vooral het gezicht van Vrij Nederland. In 1976 begon hij bij dat opinieweekblad, in 1981 werd hij er politiek redacteur, later chef van de opiniepagina en adjunct-hoofdredacteur. Vanaf 2004 was hij er politiek commentator. Hij won twee keer de prestigieuze Anne Vondelingprijs, beide keren met een collega van Vrij Nederland.

Daarnaast werkte hij voor de radio. Via In de Rooie Haan en Spijkers met koppen van de VARA, kwam hij bij de NOS terecht, waarvoor hij sinds 1995 een keer per week met zijn karakteristieke warme stem op mild ironische toon NOS Met het Oog op Morgen presenteerde. Ook was hij presentator van het NOS Radio 1 Journaal en presenteerde hij voor de VPRO jarenlang het onderzoeksprogramma Argos.

Verder vervulde Van Weezel bestuursfuncties bij journalistenvakbond NVJ en perscentrum Nieuwspoort. Ook thuis was de journalistiek nooit afwezig. Met zijn vrouw Anet Bleich schreef hij in 1978 zijn eerste boek, over linkse intellectuelen in de Koude Oorlog.

Joodse afkomst

Met zijn dochter Natascha had hij een wekelijkse briefwisseling in Trouw, waarin ze onder meer schreven hoe hun leven getekend werd door hun Joodse afkomst.

Max van Weezel groeide op in Voorschoten, in een kleine gemeenschap die zwaar getraumatiseerd was door de oorlog. Hij werd vernoemd naar de vermoorde broer van zijn vader. In zijn jeugd werd voortdurend gepraat over mensen die er niet meer waren, over verraad en over emigreren naar Israël.

Hij hield er het idee aan over dat de Joden altijd worden bedreigd en dat ze niemand kunnen vertrouwen; een gevoel dat de laatste jaren opleefde door de opkomst van IS, de verhalen over antisemitisme en door de spanningen tussen moslims en Joden in zijn woonplaats Amsterdam.

Aan Jan Tromp van de Volkskrant vertelde hij dat hij weleens dacht dat hij met een kalasjnikov in Israël op een heuveltop had moeten staan om de vijand af te weren. Maar omdat hij van zijn vrouw niet zo mocht denken, onderdrukte hij dat. Hij bleef echter tot het eind van zijn leven zionist.

Max van Weezel en Anet Bleich ontmoetten elkaar in het Joodse milieu. Ze werden linkse activisten. Tijdens zijn studie politicologie in Amsterdam was Van Weezel lid van de communistische CPN en geloofde hij in de revolutie. Zijn CPN-lidmaatschap had ook met de oorlog te maken. "Je kon wel lid worden van 200 linkse groeperingen in die tijd. De CPN was toch de partij die de Februaristaking had georganiseerd en in het verzet was geweest in de oorlog", zei hij in het marathon-interview voor NPO Radio 1.

Na zijn studie werd hij door Joop van Tijn binnengeloodst bij Vrij Nederland, destijds een prestigieus en invloedrijk weekblad met 100.000 lezers.

Oesters en Toscaanse worstjes

Hij wilde er met geëngageerde stukken de wereld veranderen. Het genre waarin hij zich in het bijzonder bekwaamde was de politieke reconstructie. Daartoe liep hij weken met politici mee om te observeren wat er achter de schermen gebeurde. Later namen dagbladen deze manier van werken over, waarmee ze bijdroegen aan de onstuitbare neergang van de weekbladjournalistiek.

Van Weezel bleef Vrij Nederland trouw, door loyaliteit aan Van Tijn en doordat hij zich thuis voelde bij de levensstijl die erbij hoorde, een combinatie van links activisme, hard werken en bourgondisch genieten. Bij Van Weezel uitte dat laatste zich onder meer in het roken van sigaren, het drinken van goede rode wijn en het eten van oesters en Toscaanse worstjes.

Van Weezel bleef wel trouw aan Vrij Nederland, maar Vrij Nederland bleef hem niet trouw. In 2014 liet de hoofdredactie hem telefonisch weten te stoppen met zijn Haagse column. Een jaar later werd dat besluit teruggedraaid.

Max van Weezel wilde in het harnas sterven en ging daarom door tot het echt niet meer ging. Hij kreeg op 26 maart uit handen van burgemeester Halsema van Amsterdam nog de Frans Banninck Cocqpenning voor zijn "uitzonderlijke bijdrage aan de Amsterdamse en Nederlandse politieke journalistiek".

Vanavond om 23.05 uur zendt omroep MAX op NPO 2 een herhaling uit van de documentaire Max van Weezel, waarin hij met NOS-presentatrice Dionne Stax spreekt over zijn werk en leven. De documentaire is online hier te zien.