'Omani zijn soms net verwende kinderen'
Door verslaggever Marieke de Vries in Oman
De demonstranten die nu al tien dagen rotondes in de Omaanse havenstad Sohar bezetten eisen banen, salarisverhogingen en werkeloosheidsuitkeringen. De bedrijven in de haven van Sohar hebben daar veel last van.
De Nederlander Henk Pauw is CEO van Sohar Aluminium, de grootste fabriek en werkgever in de haven van Sohar. "De autoriteiten oefenen grote druk op ons uit om een paar demonstranten meteen aan een baan te helpen, maar daar hebben wij resoluut 'nee' tegen gezegd. Het probleem zit namelijk in de politiek, niet in de banen. Maar de politiek zit nog in de ontkenningsfase en denkt de demonstranten snel tevreden te stellen met baantjes."
Na de hevige rellen vorige week zondag, waarbij een dode viel, ontstond er volgens Pauw een gevaarlijke situatie aan de poorten van de haven van Sohar: "De sultan had geweld verboden, de politie wist niet wat ze moest doen en vertrok en het leger was er nog niet. Twee dagen was er een complete staat van anarchie."
Rustig vissersdorp
Sohar was tot 2004 nog een rustig vissersdorpje. Tot de sultan besloot het gebied industrieel te ontwikkelen in het kader van zijn '2020-visie'. Daarin staat onder meer dat in 2020 het Bruto Nationaal Product van Oman voor vijftien procent uit de industrie moet komen.
De inwoners van Sohar kregen binnen een paar jaar de industrialisatie over zich heen. Sommigen werden van de ene op de andere dag miljonair, omdat hun land werd opgekocht. Pauw: "Ik ken een verhaal van een bankmedewerker die op een dag een oud mannetje de bank in zag komen. Hij verwachtte niet veel, tot het mannetje een grote zak geld op de toonbank legde: één miljoen dollar aan cash." Dat gaf scheve ogen bij andere inwoners.
Gigantische salarisstijgingen
In 2005 werd het contract tussen Sohar Aluminium en de Omaanse overheid getekend. Het bedrijf kreeg een zachte gasprijs van de sultan voor het bouwen van de smelter, waarin bauxiet wordt omgesmolten tot aluminium. In 2008 werd de fabriek opgestart en nu, na twee jaar, is er een jaaromzet van 800 miljoen dollar. Na de olie is de aluminiumindustrie de grootste industrie in Oman. Er werken nu duizend mensen. Zeventig procent is Omani en de rest, vooral het kader, zijn westerse expats. Dat laatste steekt de plaatselijke bevolking.
Pauw: "Het doel van de sultan om in 2020 vijftien procent van het BNP uit de industrie te halen is nu al bereikt. Ze lopen dus voor. En toch zijn de mensen niet tevreden. Dat is zo zuur. Er zijn gigantische salarisstijgingen geweest. Aan het begin van de maand nog met dertig procent. Het probleem is dat tot tien jaar geleden de toekomst voor elke Omani was uitgestippeld: je ging naar school en daarna kreeg je automatisch een baan aangeboden. Dat is nu niet meer zo. Ze kijken nu naar de overheid en zeggen "help ons", maar van zelfredzaamheid en entrepreneurschap is weinig sprake. Dat is de schaduwzijde van het beleid tot nu toe. Het zijn soms net verwende kinderen."
Werknemersmentaliteit
Doordat de demonstranten de afgelopen week de toegangswegen naar Sohar Aluminium bezet hielden, dreigde de toevoer van bauxiet in gevaar te komen. "Wij hebben voor vijftig uur voorraad. Als de smelter stil was komen te liggen, dan zou de schade één miljard zijn geweest", zegt Pauw. "De protesten waren niet zozeer tegen ons gericht, maar we ondervonden er wel hinder van. De demonstranten willen hun boodschap duidelijk maken aan Muscat en ze weten dat het afsluiten van de economische ader daar een effectief middel toe is."
De sultan heeft sinds de protesten wel al een aantal eisen ingewilligd. Zo heeft hij 50.000 nieuwe banen beloofd en een werkeloosheidsuitkering van 300 euro per maand. Ook heeft hij drie ministers vervangen, die in de ogen van de demonstranten corrupt waren.
Henk Pauw heeft er wel moeite mee dat er zo snel aan die eisen tegemoet is gekomen: "Ik heb altijd geleerd dat als een kind huilt en je geeft het een snoepje, dat het de volgende keer nog sneller zal huilen omdat het weet dat het dan een snoepje krijgt. Er moet iets gebeuren aan de werknemersmentaliteit en de politiek. Daar helpt het snel inwilligen van de eisen niet aan mee."