FNV vergadert over pensioenakkoord

Door redacteur Gert-Jan Dennekamp

Topoverleg bij de vakcentrale FNV vandaag. De top komt bijeen om te spreken over het pensioenakkoord. De onderhandelingen komen volgens betrokkenen in de laatste fase, maar de FNV achterban heeft nog grote problemen met de voorstellen die nu op tafel liggen. Ook het kabinet heeft nog niet op alle onderdelen ingestemd met een nieuwe regeling.

De hoofdlijn staat volgens betrokkenen al wel vast: het pensioen gaat op de schop. De oudedagsvoorziening wordt afhankelijker van ontwikkelingen op de beurs. Als een fonds het slecht doet, zullen deelnemers sneller dan nu het geval is, worden gekort op hun uitkering. De pensioenleeftijd zal de komende jaren stijgen.

Bezwaren

Op een groot aantal terreinen is al overeenstemming bereikt, maar enkele bonden hebben nog grote bezwaren.

Zo heeft de FNV toegezegd dat de AOW-leeftijd omhoog gaat, maar wil de vakcentrale ook dat de hoogte van de AOW-uitkering omhoog gaat, zodat gepensioneerden toch kunnen besluiten op hun 65e te stoppen met werken, zonder dat hun pensioen lager is dan nu. Maar in de voorstellen waar nu over wordt gesproken, is de verhoging niet genoeg om dat mogelijk te maken.

Levensverwachting

Volgens de voorstellen zal de pensioenleeftijd automatisch meestijgen met de levensverwachting. In het vorige akkoord, in juni 2010, werd al vastgelegd dat de pensioenleeftijd in 2020 zal stijgen naar 66. Daarna zou worden beoordeeld of die leeftijd verder omhoog moet.

In de regeling die nu in concept op tafel ligt, zal de leeftijd automatisch stijgen. Op het moment dat uit nieuwe berekeningen blijkt dat de levensverwachting stijgt, stijgt ook de pensioenleeftijd. De twee instellingen die nu de berekeningen hiervoor maken, moeten in de toekomst gaan samenwerken.

Uitkering

Omdat de AOW-leeftijd in dit akkoord omhoog gaat, kan minister Kamp van Sociale Zaken miljarden bezuinigen op de AOW. In ruil daarvoor zou de minister bereid zijn om in te stemmen met een hogere AOW-uitkering.

In de toekomst zal de uitkering meegroeien met de verdiende lonen. Dat was een harde eis van de vakbonden. De minister zegt nu toe dat de AOW-uitkering ieder jaar met 0,5 procent kan stijgen, maar dat is minder dan waar met name FNV op had gehoopt.

De premie blijft gelijk. Dus in de praktijk sparen we langer en meer. Dat geld komt in een 'vereveningsfonds' en zal dan gebruikt kunnen worden om tegenvallers op te vangen.

Collectief

Werkgevers en werknemers houden vast aan het bestaande collectieve systeem, maar meer dan in het verleden is ons pensioen afhankelijk van resultaten op de beurs. Omdat de toezegging die gedaan wordt flexibel is, wordt ook het toezicht soepeler. Schokken in de financiële wereld zullen sneller dan nu worden omgezet in een lager pensioen. Waar korten op pensioenen nu nog wordt gezien als de 'nucleaire optie' zal er in het nieuwe systeem sneller worden gekort als een fonds over onvoldoende reserves beschikt. Die korting mag dan wel over tien jaar worden uitgesmeerd.

De huidige strenge eisen blijven wel gelden voor fondsen die vasthouden aan gegarandeerde toezeggingen. Sterker, de eisen aan die fondsen worden aangescherpt.

Dwang

De bestaande toezeggingen, de tot nu toe opgebouwde en beloofde pensioenen, zullen zoveel mogelijk meegaan in het nieuwe stelsel. Het voorstel is om pensioenbesturen de mogelijkheid te geven om mensen te dwingen over te stappen.

Volgens betrokkenen wordt het ook minder aantrekkelijk om achter te blijven in het oude systeem, omdat die fondsen aan strengere eisen moeten voldoen. Dat betekent in de praktijk dat het oude fonds een soort sterfhuis wordt. Door strenge eisen zullen het pensioen dan langere tijd niet meestijgen met de lonen.

Werknemers rekenen nu op een pensioen dat meegroeit met de inflatie, maar in de nieuwe contracten wordt veel duidelijker dat dat alleen maar een belofte is die pas kan worden gerealiseerd als er goede beleggingsresultaten worden behaald. Het risico voor tegenvallers komt meer bij de deelnemer te liggen.

Vitaliteitsregeling

Omdat de pensioenleeftijd omhoog gaat, moeten werkgevers zich meer inspannen om werknemers langer aan het werk te houden. Werkgevers moeten geld uittrekken voor loopbaanbegeleiding. Daarbij zal de huidige 'ontzie-regelingen' ofwel 'oudelullendagen' in sommige sectoren worden afgeschaft.

Daarnaast dringt de FNV nog aan op het afschaffen van automatisch ontslag als een werknemer zijn pensioen heeft bereikt.

Ook wil de vakbond dat het spaarloon en de levensloopregeling kunnen worden gebruikt om toch eerder met pensioen te gaan. Het kabinet wil deze regelingen vervangen door een nieuwe 'vitaliteitsregeling' en wil niet dat die wordt gebruikt voor pre-pensioen.