Ex-minister Guttenberg: de val van een baron
Door redacteur Achille Prick
"Ik ben altijd bereid geweest om te vechten, maar ik heb de grens van mijn kracht bereikt." Met die woorden sloot Karl-Theodor zu Guttenberg vanochtend de toelichting op zijn vertrek af.
En met die woorden is zijn populariteit onder de Duitsers misschien nog wel verder gestegen, want ze passen bij de stijl die hem zo geliefd heeft gemaakt in Duitsland. Guttenberg is een man van adel, bovendien jong en hij is alles behalve de grauwe politicus waar Duitsland in grossiert. Een beetje barok taalgebruik wordt hem daarbij vergeven.
Rijzende ster
Voordat Guttenberg nationaal bekend wordt, lijkt zijn leven het script van een zorgeloze familiefilm, waar veel Duitsers zo dol op zijn. Levend op een landgoed in het groene Beieren als zoon van een dirigent, zit hij in de directie van het familiebedrijf. Het is een familie van adel, met aanzien in de regio en dus is Karl-Theodor als jongste telg verplicht actief te worden in de christelijke CSU.
Sinds 2002 zit hij in de Bondsdag. Vanaf 2007 gaat het hard. Hij wordt voorzitter van zijn district in Oberfranken. Een jaar later is hij landelijk partijsecretaris. Dan treft de financiële crisis ook Duitsland. Een minister van Economische Zaken sneuvelt en Angela Merkel gokt op de rijzende ster: Karl-Theodor. Ze benoemt hem tot de jongste Duitse minister van Economische Zaken.
Met lef
En hij stelt Merkel niet teleur. In de crisis rond autobedrijf Opel durft Guttenberg te roepen wat geen enkele politicus in het autoland zo duidelijk durft te zeggen: geen staatssteun voor noodlijdende bedrijven. Guttenberg zegt het hardop voor de poorten van Opel. Zachte heelmeesters maken stinkende wonden. Hij toont lef. Het appelleert aan klassieke Pruisische deugden. Zelfs sommige 'Opelaner' pikken het van de baron.
Ook als minister van Defensie was hij niet bang. Guttenberg stelde voor om de dienstplicht af te schaffen, een taboe in Duitsland. Want de dienstplicht wordt gezien als de garantie dat het volk weet wat er in de kazernes gebeurt.
Hij brak nog een taboe. Hij zei dat er in Afghanistan sprake is van een oorlog, een gevoelige uitspraak in een land dat absoluut geen oorlog wil voeren. Toch droeg het alleen maar bij aan zijn populariteit. Eindelijk een politicus die er niet omheen draait, vonden veel Duitsers. Na enkele incidenten in het leger nam hij meteen maatregelen en stuurde hij de verantwoordelijken de laan uit. De onderbuik van Duitsland werd goed bediend.
Sportief
Naast zijn frisse politieke optreden, is er nog een andere kant die velen aanspreekt. Guttenberg ziet er goed uit. Hij is sportief, eet in de hipste restaurants van Berlijn en is fan van AC/DC. En hij spreekt goed Engels, in Duitsland nog steeds geen vanzelfsprekendheid.
En dan is er nog zijn vrouw: barones Stephanie von und zu Guttenberg. Ze is een achterkleindochter van rijkskanselier Otto von Bismarck, de man die van Duitsland in 1871 een eenheid maakte.
Veel commentatoren waren het er over eens: Karl-Theodor wordt ooit bondskanselier. Een man die het naoorlogse Duitsland definitief achter zich kan laten.
Hard
Hoe hard komt daarom zijn val. Ook Karl-Theodor blijkt zwakheden te kennen. Een promotie aan de universiteit van Bayreuth was hij aan zijn stand verplicht, maar tijd had hij er niet voor, zegt hij nu. Dus werd er geknipt en geplakt, zonder bronvermelding.
Het Duitse publiek wil het hem vergeven, maar de wetenschap en zijn eigen partij niet.
In Duitsland heeft een doctorstitel aanzien, dat mag niet worden bezoedeld. Bovendien wil Duitsland de beste kenniseconomie van de wereld zijn, drijvend op vernieuwingen en patenten. Slecht jatwerk hoort daar niet bij. Daarnaast zijn er dit jaar belangrijke regionale verkiezingen. Merkel heeft geen zin het hele jaar te moeten horen dat ze een onbetrouwbare minister de hand boven het hoofd houdt.
Het was te mooi om waar te zijn. Zelfs in het land van de gebroeders Grimm ging dit sprookje niet op. De Duitse Kennedy, zoals hij ook werd genoemd, is gevallen. Maar hij is jong en ambitieus genoeg om terug te keren, want het volk is nog niet op hem uitgekeken.