Slagveld van Passendale komt na 100 jaar weer tot leven

  • Thomas Spekschoor

    correspondent Europa

  • Thomas Spekschoor

    correspondent Europa

's Ochtends in alle vroegte komt Hjordis Dely zijn tentje uit. Niet op festival Tomorrowland, zoals veel Belgische jongeren dit weekend, maar in Zonnebeke. Hij is in vol ornaat, in een Australisch uniform uit de Eerste Wereldoorlog. Eerst maar eens een flink bord granenpap.

Honderden mensen spelen in Zonnebeke dit weekend delen van de Slag bij Passendale na. Het is precies honderd jaar geleden dat die slag begon. Voor Hjordis een belangrijke gebeurtenis. "Mijn overgrootvader vocht mee in de Eerste Wereldoorlog. Negen jaar geleden kwam ik daar achter en ben ik mij in zijn verleden gaan verdiepen. Dat was het begin van een passie."

De Slag bij Passendale is één van de grootste drama's uit de Eerste Wereldoorlog. Britse troepen wilden via de Belgische kust het binnenland intrekken, om de Duitsers uit België te verdrijven. Maar het plan pakte anders uit.

Ik had geen keuze. Het was hun leven of het mijne.

De overgrootvader van Hjordis

Het regende die zomer van 1917 voortdurend. Het slagveld was één grote modderpoel, waarin alles vastliep. Tanks, paarden en ook soldaten zakten weg in het slijk. Gevolg: in de eerste dagen vielen er al duizenden doden. Uiteindelijk werden het er bijna 200.000. Toen de slag voorbij was hadden de Britten slechts enkele kilometers grondgebied gewonnen.

Vandaag schijnt de zon rond Passendale. Maar Hjordis weet dat zijn overgrootvader daar in heel andere omstandigheden heeft gevochten. "Er waren ratten, luizen, grote wonden, dat kunnen wij ons niet voorstellen. Hij wilde er nooit over praten. Als mijn opa tegen hem zei: 'toe papa, zeg eens hoeveel mensen je hebt doodgeschoten', zei hij niet meer dan: 'die mensen hadden ook een moeder hè.' Of hij zei: 'Ik had geen keuze. Het was hun leven of het mijne.'"

Hjordis speelt de slag waar zijn overgrootvader in vocht na

De oorlog leeft nog steeds in de zuid-westelijke punt van Vlaanderen. Hier werd hij voor een groot deel uitgevochten en de littekens zijn overal in het land te vinden. Van de kerkhoven met eindeloze rijen witte kruizen tot aan de bomkraters. Nog steeds ontploft er af en toe een explosief. Hjordis: "Lantaarnpalen hebben hier onderin gaten, zodat boeren de explosieven die ze vinden erin kunnen leggen. Regelmatig komt de ontmijningsdienst langs om die explosieven weg te halen."

Het zijn niet alleen Belgen die vandaag meedoen aan het naspelen van delen van de slag. Duitsers, Britten, Roemenen en Australiërs, allemaal zijn ze naar Vlaanderen gekomen om de slag te herdenken.

Soort bedevaart

Voor veel van die mensen is de Eerste Wereldoorlog, ook na een eeuw, nog steeds dichtbij, zegt de directeur van het In Flanders Field-museum Piet Chielens. "Eén op de vijf bezoekers van ons museum heeft nog steeds een directe familie-band met een slachtoffer uit de Eerste Wereldoorlog. Die mensen gaan op een soort bedevaart.

Ook ik heb nog met mensen gesproken die de Eerste Wereldoorlog hebben meegemaakt. Ik ken het verhaal nog uit de eerste hand. Pas als mijn generatie er niet meer is, is dat voorbij."

Maar ook dan zijn er nog mensen als Hjordis die de ervaringen door willen geven. Hjordis is basisschoolleraar. "Ik merk dat sommige kinderen amper op de hoogte zijn van wat er hier allemaal gebeurd is. Dit is een hele geschiedenis in vier jaar tijd. Dus ik vind het zeer belangrijk dat we dit blijven herdenken."

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl