Obamacare mag dan blijven, maar is verre van perfect

Het was voorlopig de laatste poging van president Trump om Obamacare af te schaffen. En die is mislukt. Afgelopen nacht stemde de Senaat met de kleinst mogelijke meerderheid (51-49) tegen het afschaffen.

Daardoor blijft het zorgverzekeringssysteem, genoemd naar Trumps voorganger, dus voorlopig van kracht. Een opluchting voor de vele Amerikanen die dankzij Obamacare verzekerd zijn, en dat vroeger niet waren. Maar het stelsel is verre van perfect en er zijn veel bezwaren.

In de belangrijkste opzet is de wet sinds de invoering in 2010 geslaagd: er zijn meer mensen verzekerd. Maar er vallen nog steeds miljoenen mensen buiten de boot. De kosten zijn enorm gestegen, in een systeem dat toch al het duurste ter wereld is. Amerikanen geven per jaar 8400 euro per hoofd van de bevolking uit aan ziektekosten, Nederlanders 4300 euro.

Ideologische bezwaren

Een deel van de bezwaren is ideologisch. Volgens conservatieve Republikeinen is het niet de taak van de overheid om voor een verzekering te zorgen. En de vrije markt wordt verstoord: mensen die hun eigen verzekering kunnen betalen, betalen een hogere premie.

Daarmee worden verzekeringen gefinancierd voor mensen die het niet zelf kunnen betalen en op de overheid zijn aangewezen. Herverdeling van inkomen via de verzekering is voor conservatieven een gruwel die ruikt naar socialisme.

Niet iedereen is verzekerd

Het belangrijkste doel van Obamacare is meer mensen te verzekeren. Het is zelfs verplicht een ziektekostenverzekering af te sluiten, maar in de praktijk is toch nog ongeveer een op de tien Amerikanen onverzekerd.

Er zijn verschillende manieren om verzekerd te zijn. Ongeveer de helft van de Amerikanen is verzekerd via de werkgever. Obamacare biedt financiële steun aan mensen die hun verzekering niet kunnen betalen. En de armste burgers krijgen een verzekering van de overheid: Medicaid.

Obamacare verbiedt het weigeren van klanten met bestaande aandoeningen. Jongeren kunnen tot hun 26e via hun ouders meeverzekerd blijven. Het resultaat is dat nu inderdaad minder mensen onverzekerd zijn: in 2010 was 16 procent van de Amerikanen onverzekerd, in 2016 was dat nog maar 9 procent.

Maar dat zijn dus nog steeds, na zeven jaar Obamacare, miljoenen volwassenen die onverzekerd zijn. Meestal zijn dat mensen met een slecht betaalde baan die zich de verzekering niet kunnen veroorloven.

Obamacare is duur

De verzekeringen worden vooral afgesloten door mensen die relatief veel zorg gebruiken. Gezonde jonge mensen betalen vaak liever de boete die op niet-verzekeren staat dan de hoge premies. Daardoor wordt de verzekering voor de aanbieders minder rendabel. Veel bedrijven hebben er daarom weinig zin meer in.

Wie zich particulier verzekert, betaalt vaak 500 dollar (427 euro) per maand of meer, met een eigen risico van 1000 dollar. Voor wie zich niet verzekert, is de boete maximaal 2000 dollar. Dan is de keuze voor gezonde jongeren snel gemaakt.

Sommige verzekeraars doen liever helemaal niet mee aan Obamacare, omdat er minder mensen meedoen dan verwacht. Minder deelnemers betekent hogere premies. De verwachting is dat de premies in dit jaar met 25 procent stijgen.

Een deel van de premiestijging wordt opgevangen door de overheid, die mensen met een laag inkomen ondersteunt. Maar wie meer verdient, draait zelf voor de extra kosten op. Dat leidde afgelopen tijd al tot een stortvloed van klachten van mensen met een laag inkomen: ze verdienen te veel om subsidie te krijgen, maar kunnen een particuliere verzekering niet of nauwelijks betalen.

Niet alle staten doen mee

De problemen van mensen die tussen wal en schip vallen, zijn des te groter in de staten die Medicaid niet uit willen breiden. Dat is de verzekering voor armste groepen, en volgens Obamacare zou die voor meer mensen gaan gelden. Maar in 2012 bepaalde het Hooggerechtshof dat staten niet mee hoeven te doen aan die uitbreiding van Medicaid, de verzekering voor de armste groepen.

Op dit moment doen negentien van de vijftig staten niet mee. Arme mensen die in die staten niet in aanmerking komen voor Medicaid, moeten zich particulier verzekeren en dat is vaak erg duur.