Timmermans: Frans-Duitse as herrijst, Nederland moet oppassen

De wind in Europa verandert. De Frans-Duitse as wordt weer sterker. Nederland verliest na de brexit zijn trouwste bondgenoot en zoekt nieuwe vrienden. "We moeten opletten", concludeert Frans Timmermans in het maandelijkse gesprek met de NOS. "Juist nu kunnen we invloed uitoefenen."

Timmermans is enthousiast over de recente politieke ontwikkelingen in Europa. "Neem de Britten. Voor een hele generatie is deze uitslag toch een soort Doornroosje-moment. Wakker gekust, fantastisch om te zien: een nieuwe generatie die politiek actief wordt."

Ondanks zijn enthousiasme probeert Timmermans nuchter naar de ontwikkelingen te kijken. "Mensen hebben in Frankrijk gestemd, voor verandering. Er is niet veel geloof meer in oude partijstructuren. Dat Macron het land wil hervormen is positief nieuws, maar de uitslag zegt ook dat er veel onvrede is. De hoop is dat hij op die onvrede een antwoord kan geven."

Door de overwinning van Macron bij de presidentsverkiezingen is de traditionele Frans-Duitse as eveneens nieuw leven ingeblazen. Wanneer in het verleden Parijs en Berlijn het met elkaar eens waren, moest je van goeden huize komen om het tegen te houden. Timmermans is overtuigd dat de Fransen samen met de Duitsers leiding willen geven aan Europa. "Helemaal na de Duitse verkiezingen van september."

De vraag is of de andere landen dan nog wat in de melk te brokkelen hebben. "Je bent zo invloedrijk als je zelf wilt", werpt Timmermans tegen. "Aan de zijlijn gaan mokken, op de reservebank zitten of buitenspel staan, dat helpt niet. Dan gaan de Fransen en Duitsers hun eigen gang."

Juist nu moet Nederland nieuwe verbonden sluiten, stelt Timmermans. De Benelux is in dat verband van belang. Volgende week organiseert de Benelux kleine topontmoetingen met zowel de Visegrad-landen (Polen, Hongarije, Tsjechië, Slowakije) als met de Baltische Staten (Estland, Letland, Litouwen). "Ik begrijp dat er in Nederland wordt geformeerd, maar het werk gaat gewoon door. We moeten de actieve rol die Nederland de afgelopen jaren gespeeld heeft in het buitenland niet laten versloffen", waarschuwt hij voorzichtig.

De tijd dat we achterover konden leunen om een goede balans te zoeken tussen Londen, Parijs en Berlijn is voorbij. "Dat vind ik ook jammer, maar we moeten niet bij de pakken gaan neerzitten."

Dominant

De brexit en de nieuwe verhoudingen in Europa hebben volgens Timmermans een bijkomend voordeel. "De komst van Macron creëert een nieuwe balans. Het beeld van een dominant Duitsland verandert daardoor, dat is goed." Volgens de Eurocommissaris is dat ook goed voor de landen in Centraal- en Oost-Europa.

Voor de landen uit Oost-Europa heeft hij nog wel een boodschap. "Je kan niet zeggen: geef me het geld, maar val me verder niet lastig met gezamenlijke regels." Ook daar ziet hij trouwens een rol voor Nederland weggelegd als bruggenbouwer.