'Het is onmogelijk om alle potentiële terroristen in de gaten te houden'

Salman Abedi, de 22-jarige zelfmoordterrorist die zichzelf maandagavond opblies in de Manchester Arena, was al voor de aanslag in beeld bij de Britse veiligheids- en inlichtingendiensten. Dat werpt de vraag op of de autoriteiten het hadden kunnen voorkomen?

"Het is heel lastig om goed in te schatten wanneer iemand iets gaat doen", zegt terrorismedeskundige Quirine Eijkman van de Universiteit Leiden.

Dat is meteen ook het probleem, want ook al is iemand in beeld bij de inlichtingendiensten, of hij daadwerkelijk een aanslag gaat plegen is een tweede. "Er zijn te veel mensen in beeld bij de inlichtingendiensten. Het is onmogelijk om al deze mensen te monitoren, want er zijn te weinig mensen die deze potentiële aanslagplegers in de gaten kunnen houden."

Hard optreden tegen mensen die in beeld zijn bij de inlichtingendiensten heeft juist het tegenovergestelde effect, zegt Eijkman. "Het is wel wat je gevoelsmatig wil. Je wil iemand vastzetten. Maar uit onderzoek blijkt dat dit contraproductief werkt."

Kijk maar naar Frankrijk, zegt ze. "Daar werd harder opgetreden toen de noodtoestand werd uitgeroepen. Maar ook daarna waren er aanslagen, zoals in Nice."

Niet iedereen die radicaal is, is gevaarlijk, gaat Eijkman verder. "Ze groeien opeens een baard of zingen liederen uit de Koran op straat, maar het kan dat dit gewoon een fase is."

Terrorisme voorkomen is niet zo eenvoudig. "We weten niet eens waar we naar op zoek zijn, dat maakt optreden lastig." Het soort terrorisme-beleid dat een land voert heeft volgens Eijkman in ieder geval weinig invloed, denkt ze. "Je kan niet zeggen dat het hier niet gebeurt doordat het beleid hier beter is."

Illusie

In Groot-Brittannië zijn ook ontzettend veel aanslagen verijdeld. "Ook hier is de dreiging groot en de kans op een aanslag aanwezig. We moeten niet de illusie hebben dat het beleid zoiets kan voorkomen."