Iraanse presidentskandidaten Rohani, Qalibaf en Raisi gooien met modder
Over precies een week gaat Iran naar de stembus voor de eerste ronde van de presidentsverkiezingen. De campagne is in volle gang; het derde en laatste televisiedebat tussen de presidentskandidaten was vanmiddag.
"Het was moddergooien", zegt correspondent Thomas Erdbrink over het debat. Daarover later meer, maar eerst: wie zijn de grootste kanshebbers op het presidentschap?
Allereerst de bekendste van de drie kandidaten: Hassan Rohani. De gematigd pragmaticus is op dit moment president sinds 2013. Hervormers die de Groene Revolutie van 2009 steunden, steunen ook deze kandidaat. Bij campagnebijeenkomsten zijn mensen te zien met groene armbandjes, die verwijzen naar de opstand die acht jaar geleden uitbrak na de presidentsverkiezingen.
In 2015 bereikte Rohani een akkoord met het Westen over de beperking van het Iraanse nucleaire programma. In ruil werden de economische sancties tegen het land opgeheven. Veel Iraniërs waren opgetogen na het bereiken van de deal.
Mohammad Bagher Qalibaf is sinds 2005 burgemeester van de hoofdstad Teheran. Dit is de derde keer dat hij meedoet aan de presidentsverkiezingen. In 2013 werd hij tweede achter Rohani.
Voorheen was de conservatieve Qalibaf hoofd van de Iraanse politie en commandant van de luchtmacht van de Revolutionaire Garde (hij treedt weleens op in zijn pilotenpak op campagnebijeenkomsten).
De minst bekende kandidaat is de conservatieve hardliner Ebrahim Raisi. Net als Rohani is hij zowel jurist als geestelijke. Hij heeft een lange juridische carrière en is nu hoogleraar rechten.
Een smet op zijn blazoen is zijn betrokkenheid, in 1988, bij de executie van duizenden politieke gevangenen. Vooral linkse gevangenen - de schattingen lopen uiteen van 3000 tot 4000 - werden omgebracht in opdracht van de staat. Desondanks staat Raisi tweede in de peilingen, achter Rohani.
Die drie gingen dus vandaag in debat "op het scherp van de snede", zegt Erdbrink. Volgens de correspondent beschuldigden de kandidaten elkaar van corruptie en leugens tegen het volk.
Rohani zei in een directe aanval op Raisi: "Het verbaast mij dat mensen die tongen hebben uitgesneden en monden hebben dichtgenaaid het nu over vrijheid van meningsuiting hebben." De huidige president refereerde daarmee aan de massa-executie in 1988. Raisi op zijn beurt verweet Rohani dat hij de economie heeft verwaarloosd. "De werkloosheid is hoog en de koopkracht is dramatisch gedaald."
Daar ligt ook het grootste gevaar voor de zittend president; Iraniërs zijn teleurgesteld dat de economie niet substantieel is gegroeid sinds de sancties van het Westen zijn opgeheven. De angst van het kamp-Rohani is dat veel kiezers die in 2013 nog op hem stemden om die reden thuis blijven.
Waar Rohani het in ieder geval goed doet, is bij de hervormingsgezinden. Dat was ook duidelijk tijdens campagnebijeenkomsten, vertelt Erdbrink. "Ik was in een stadion op een evenement van Rohani en daar riepen jonge mensen dat de oppositieleiders moeten worden bevrijd, en ze riepen om gelijke rechten voor mannen en vrouwen."
Dat is opvallend omdat Iran niet bekendstaat vanwege de grote vrijheid van meningsuiting. De correspondent benadrukt dan ook dat het alleen in het stadion gebeurde. "Want als ze naar buiten lopen, is alles weer gewoon rustig."
De eerste ronde van de presidentsverkiezingen is volgende week vrijdag. Als geen van de kandidaten meer dan 50 procent van de stemmen haalt, komt er een tweede ronde. Overigens had Rohani in 2013 geen tweede ronde nodig, hij kreeg toen 50,71 procent.