Lastige vragen voor ECB-baas Draghi in de Tweede Kamer

• 

  André Meinema

  Verslaggever economie

Een iconisch plaatje: naast ECB-president Mario Draghi zit Kamercommissie-voorzitter Pieter Duisenberg, de zoon van de eerste president van de ECB, Wim Duisenberg. De uitnodiging stond al meer dan een jaar, maar vandaag was het bezoek dan zover, en dat was voor het eerst.

ECB-president Mario Draghi zit aan tafel met veertien leden van de Kamercommissie Financiën. De Tweede Kamer wil tekst en uitleg van de financieel en economisch gezien machtigste man van Europa over het monetaire beleid van de Europese Centrale Bank.

"Ik snap de zorgen en ik zie de gevolgen, maar dat is niet onze verantwoordelijkheid", legt Draghi herhaaldelijk vriendelijk uit. "Onze eerste zorg is de inflatie en daar is het monetaire beleid op geënt en dat beleid van lage rente en opkopen was noodzakelijk."

Volgens Draghi is zijn beleid de afgelopen jaren zeer succesvol geweest en heeft Europese gezinnen na de financiële crisis veel welvaart gebracht. "Ook in Nederland is de werkloosheid gedaald. Nederland heeft meer banen dan voor de crisis."

"Here in Holland you are not a hero", zei PVV-Kamerlid Van Dijck. "Hier in Nederland bent u geen held, want onze pensioenen zijn door u veel minder waard."

"Het is niet mijn taak om een held te zijn, ik ben verantwoordelijk voor het Europese monetaire beleid", reageerde Draghi. Het economisch herstel en werkgelegenheid houden uiteindelijk juist de pensioenpotten gevuld omdat alleen werkende mensen pensioenpremie betalen. "Heb geduld, heb vertrouwen."

ChristenUnie-Kamerlid Schouten vroeg of Draghi het niet vreemd vindt dat volgens hem alle goede effecten door zijn beleid komen en alle negatieve effecten de schuld zijn van de Europese landen. "No", zei Draghi kortaf. "Landen zijn zelf verantwoordelijk voor hun economisch beleid en hun overheidsbegroting."

Kamerlid Baudet van FvD wilde weten wat er gebeurt als Nederland uit de euro stapt. Draghi: "De euro is een succes, zeker voor landen als Nederland. Landen met een hoge productiviteit, veel export en een florerend bedrijfsleven. Ik ga niet speculeren over situaties die niet aan de orde zijn." Baudet: "Dat zullen we nog wel zien."

Rente

Door de eurocrisis was de Europese economie ingezakt en liep de inflatie terug. De belangrijkste taak van de ECB is de inflatie en daarmee de economische activiteit op peil houden. Voor de inflatie betekent dat in de buurt van de twee procent. Maar de inflatie ging richting nul procent en zelfs onder nul, waardoor deflatie en diepe economische malaise dreigde.

Om het tij te keren nam de ECB een aantal maatregelen: de rente ging naar nul, banken kregen een renteboete voor ongebruikt geld, en er werd besloten tot een omvangrijk opkoopprogramma van staatsschulden, hypotheken en bedrijfsleningen, tot wel 80 miljard euro per maand. De teller staat inmiddels op 1850 miljard euro.

Zegen en pijn

Het beleid is een zegen voor eurolanden met grote schuldenproblemen, vooral in het zuiden van de eurozone, waarmee hun rentelasten stukken lager werden. Het drukt de rente van hypotheken en leningen, waardoor lenen nog nooit zo goedkoop was.

En het levert de Nederlandse staat honderden miljoenen euro's voordeel op bij de financiering van de staatsschuld. Ondertussen is de economie stevig aangetrokken en loopt de inflatie sinds een paar maanden weer op richting de 2 procent. Tot zover is de missie geslaagd.

Maar het doet ook pijn. Pensioenfondsen zien door de ultralage rente hun dekkingsgraad, waarmee de verplichtingen voor pensioenuitkeringen worden uitgedrukt, kelderen. Pensioenen werden gekort, indexaties geschrapt, en pensioenpremies verhoogd. En voor spaargeld is het ook niet goed, want de spaarrente zakt richting nul procent. Voor de Tweede Kamer redenen genoeg voor veel vragen over het ECB-beleid.