'Het enge van de film The Circle is dat het realistisch is'
"Maar, we delen hier álles online", zegt een verontruste collega tegen Mae Holland.
Het is een fragment uit de film The Circle, die vanaf komende week in de Nederlandse bioscopen draait. In de verfilming van het gelijknamige boek uit 2013 van Dave Eggers gaat Holland (gespeeld door Emma Watson) werken voor het bedrijf The Circle, dat veel weg heeft van Facebook en Google.
In de bewuste filmscène wordt Holland min of meer gedwongen om online veel meer van haar leven te delen met collega's. Want 'dat is normaal binnen het bedrijf'. De grens tussen privé en openbaar is een rode draad in het verhaal.
Dat betekent ook dat privacy voor medewerkers van The Circle niet belangrijk is. Op een gegeven moment zegt Holland zelfs dat geheimen leugens zijn, die moet je niet willen hebben. Alles moet transparant zijn. Daar wordt Holland zelf het grootste voorbeeld van: ze laat zich 24 uur per dag door camera's volgen, wat live wordt uitgezonden.
Livestreamen
Dit staat ook in het boek, dat werd geschreven voordat livestreams populair werden. Pas begin 2015 kwam de eerste livestream app, Meerkat. En het duurde nog bijna een jaar voordat Facebook ermee aan de slag ging. Inmiddels is het vrij gewoon om via Facebook, Twitter of Instagram live te delen wat je meemaakt.
Bij Facebook leidt dit al tot veel discussie. De afgelopen weken werd de livestream-functie tot twee keer toe gebruikt bij een moord. De ene keer om deze te bekennen, de andere keer om de daad zelf te tonen.
Dat is niet de bedoeling van het platform, dat het juist had bedacht voor moeders met Chewbacca-maskers. Woensdag maakte het bedrijf bekend maatregelen te nemen.
De film lijkt sprekend op het echte leven in Silicon Valley. Zo is The Circle een werkplek waar je in principe alles kunt doen: je kunt er slapen, sporten, mensen ontmoeten en zelfs naar een concert gaan. Dergelijke faciliteiten bieden veel bedrijven in Silicon Valley ook aan om zo de beste medewerkers aan te trekken.
Een ander voorbeeld is dat The Circle een rol wil spelen bij verkiezingen. Dat is ook iets waar techbedrijven, Facebook voorop, mee bezig zijn. Het sociale netwerk staat erom bekend bij presidents- en parlementsverkiezingen door heel de wereld kiezers op te roepen zich te registreren zodat ze kunnen stemmen. Op de dag van de verkiezingen kunnen ze vervolgens laten weten of ze gestemd hebben.
Het enge van de film is dat die realistisch is.
Alles bij elkaar schetst The Circle een weinig rooskleurig beeld van de toekomst. Critici vinden dat het een te somber scenario schetst. Veel recensenten vonden de film ook tegenvallen. The New York Times vindt dat The Circle vol zit met matig acteerwerk en slechte dialogen, op filmsite IMDb heeft hij gemiddeld een 5,2 gekregen.
Maar, zeggen deskundigen, het verhaal is wel realistisch. "Ik heb in het boek en in de filmtrailer geen gekke dingen gezien. Minority Report (een sciencefiction-film uit 2002) had dat meer", zegt futuroloog Maurits Kreijveld. "Het enge van de film is dat die realistisch is."
"De ontwikkeling gaat heel snel", benadrukt oud-hoogleraar en futuroloog Wim de Ridder. Hij wijst erop dat de film vol met scènes zit waarin kunstmatige intelligentie wordt gebruikt. "Dat lijkt sterk op wat Microsoft, Google en Apple doen met hun slimme assistenten." Dat zijn bijvoorbeeld Siri en Cortana, die fungeren als een virtuele secretaresse.
"En bedenk dat deze bedrijven horen bij de meest waardevolle op de wereld. De film is voor mij een belangrijk moment om de discussie over de toekomst weer te beginnen."
De Ridder hoopt dat de film mensen opnieuw zal laten nadenken. "Je moet je afvragen: willen we wel dat bedrijven als Google en Facebook zo veel van ons weten?"
Je zou dus met gemak een somber beeld kunnen schetsen. Maar dan ga je ook voorbij aan alle voordelen die digitalisering met zich meebrengt.
Een leven zonder WhatsApp (van Facebook), Google Maps en smartphone kan je je haast niet meer voorstellen. Of denk aan ontwikkelingen in de medische wereld. In de film kan de vader van Holland dankzij technologie van The Circle beter omgaan met zijn ziekte.
"Het is dan ook niet alles of niks", zegt Kreijveld. "Maar we moeten ons wel bewust zijn van wat er op dit moment gebeurt: er is een klein groepje bedrijven dat heel veel informatie over ons heeft en daar heel veel geld aan verdient."