Trump ontmoet Xi Jinping: deals op de golfbaan met een golfhater

President Trump krijgt vandaag de Chinese president Xi Jinping op bezoek. En dat is een opvallend bezoek, want Trump heeft tijdens zijn verkiezingscampagne een paar keer hard uitgehaald naar China.

De ontmoeting vindt plaats op Trumps golfresort Mar-a-Lago in Florida. Misschien is dat bewust; ze hebben zo wel een ontmoeting, maar niet met de officiële uitstraling van een staatsbezoek. 

Trump sluit naar eigen zeggen de beste deals op de golfbaan. Toch is het nog maar vraag of de Chinese president daar gevoelig voor is: hij staat bekend als een notoire golfhater. De toon is gezet en in deze sfeer wordt er gepraat. Maar over welke deals gaat het eigenlijk?

Haat en liefde

Trump sprak tijdens zijn verkiezingscampagne keiharde taal en haalde regelmatig uit naar China. Bovendien leek hij te willen breken met conventionele politiek, door het "Een-Chinabeleid" ter discussie te stellen. Het geldt al veertig jaar als de hoeksteen van de diplomatieke relatie tussen de landen dat de VS erkent dat Taiwan bij China hoort; Trump zinspeelde op veranderingen. 

In februari zocht de Amerikaanse president tot ieders grote verrassing opeens toenadering tot China. In zijn eerste telefoongesprek met Xi Jinping over de ontmoeting bevestigde hij dat Amerika toch nog altijd achter het Een-Chinabeleid staat.

Ook minister Tillerson van Buitenlandse Zaken benadrukte onlangs de noodzaak om "wederzijds respect" op te bouwen tussen Amerika en China. De uitspraak werd geprezen door de Chinese regering, die het zag als een signaal dat Washington de kernbelangen van China met rust laat.

Wat willen ze van elkaar?

Xi Jinping heeft tijdens de ontmoeting het voordeel van een betere voorbereiding: Xi staat al veel langer aan het roer dan Trump. In de regering-Trump zijn nog niet alle ministers aangetreden en wordt het beleid nog gevormd. Xi weet precies wat hij wil, terwijl het nog maar de vraag is of Trump dat weet.

De Amerikaanse president maakt zich dan ook geen illusies wat hem te wachten te staat. "De ontmoeting met China zal moeilijk worden. Wij kunnen niet langer het grote handelstekort en banenverlies accepteren", schreef hij vorige week nog op Twitter.

Het zal vanuit Trumps kant vooral gaan over de economie. Amerika heeft een groot handelstekort met China waar Trump zich aan stoort en waarvan hij hoopt dat Xi Jinping zich soepeler gaat opstellen.

Xi wil vooral dat China gelijkwaardig behandeld wordt. China-correspondent Marieke de Vries: "Tillerson sprak onlangs over wederzijds respect, samenwerking. Geen confrontatie, geen conflict. Dat klonk China als muziek in de oren na de keiharde campagne taal van Trump. Dus je kunt verwachten dat als Trump het hier ook over heeft, Xi best bereid is om wat Chinese investeringen in de VS aan te kondigen zodat Trump kan twitteren dat er Amerikaanse banen bij komen."

Correspondenten Arjen van der Horst en Marieke de Vries verwachten dat er nog wel meer wordt besproken tussen beide partijen. De inzet is hoog, en de deals zullen onder meer over de volgende onderwerpen gaan.

De handel

Volgens De Vries ziet China zichzelf als de belangrijkste speler in de regio. Xi verwacht daar Amerikaanse erkenning voor. "Het Chinese zelfvertrouwen blijkt de afgelopen jaren uit toenemende militaire activiteit in de wateren rondom China. Zo bouwen ze bijvoorbeeld kunstmatige eilanden in de Zuid-Chinese Zee en doen ze grote investeringen in de ruimtevaart."

Ook op het economische vlak voelt China zich sterk: grote investeringen in infrastructuur in talrijke buurlanden, de oprichting van een nieuwe Aziatische investeringsbank en projecten om de nieuwe Zijderoutes te bouwen. Tevens werpt China zich op klimaatgebied op als leider, na het klimaatverdrag van Parijs. Dit terwijl het Witte Huis per decreet maatregelen neemt die het klimaat juist minder beschermen.

Volgens Amerika-correspondent Van der Horst stoort Trump zich aan het kolossale handelstekort van 347 miljard dollar dat Amerika heeft met China. "China kan vrij eenvoudig zijn producten exporteren naar de VS, terwijl Amerikaanse bedrijven op relatief hoge Chinese importtarieven stuiten. Trump dreigt nu een importtarief van 45 procent in te stellen voor producten uit China." Vorige week ondertekende Trump al twee decreten die moeten leiden tot een inkrimping van het Amerikaanse handelstekort en strengere naleving van handelsverdragen. Beide maatregelen lijken specifiek te zijn gericht tegen China.

Het meest acute onderwerp op de agenda is ongetwijfeld Noord-Korea. De rakettesten, de dreiging met nucleaire wapens, de sancties die niet de gewenste uitwerking hebben op het regime in Pyongyang, en het Amerikaanse Thaad-raketsysteem dat in aanbouw is in Zuid-Korea, zijn stuk voor stuk complexe zaken waar Washington en Peking anders over denken.

Van der Horst: "Trump deed afgelopen weekend een paar stevige uitspraken over Noord-Korea. In een interview met de Financial Times waarschuwde Trump dat China meer zijn best moet doen om Noord-Korea in toom te houden. "China moet beslissen of het ons wil helpen of niet. Als China de problemen met Noord-Korea niet oplost, dan doen wij het wel.""

De Vries: "Noord-Korea is ongetwijfeld de testcase voor deze ontmoeting. De recente woorden van Trump dat de VS bereid is om in zijn eentje Noord-Korea in het gareel te brengen heeft veel losgemaakt. Dat wordt gezien als openlijke militaire bemoeienis met de regio, terwijl China volhoudt dat ze al alles doen wat ze kunnen. Als beide heren de komende dagen hun persoonlijke relatie weten te verbeteren kan dat invloed hebben op hoe beide landen de komende tijd met elkaar omgaan."

Zuid-Chinese Zee

Een andere heikele kwestie die volgens beide correspondenten ter sprake gaat komen is de Zuid-Chinese Zee. Peking heeft enkele kunstmatige eilanden laten bouwen om zijn claim op dit cruciale zeegebied te verstevigen. De Amerikanen verwerpen die claim.

Volgens Washington is de Zuid-Chinese Zee onderdeel van de internationale wateren. Minister Tillerson van Buitenlandse Zaken zei in januari nog dat Amerika China zal tegenhouden als het probeert de Zuid-Chinese Zee over te nemen.

De 'wingman' in de relatie tussen China en Amerika is Trumps schoonzoon Jared Kushner, met wie de Chinese ambassadeur in de VS geregeld ontmoetingen heeft. Kushner zou China hebben gerustgesteld over de harde uitspraken van Trump en hij is ook degene die aandrong op een ontmoeting tussen beide leiders.

Kushner is geen onbekende voor China. Het familiebedrijf van Kushner onderhandelde tot vorige week nog met Chinese ondernemingen over een investering van honderden miljoenen dollars in het kroonjuweel van de Kushner-familie, de wolkenkrabber aan 666 Fifth Avenue in New York. Vorige week besloten de Chinese investeerders zich terug te trekken uit de deal na felle kritiek over belangenverstrengeling.