AIVD over de schreef met afluisteren advocaten en journalisten

De inlichtingendiensten AIVD en MIVD hebben zeker drie keer de regels overtreden bij het afluisteren van advocaten en journalisten, concludeert de toezichthouder. Er had bijvoorbeeld advies moeten worden gevraagd van een toetsingscommissie en gespreksverslagen hadden moeten worden vernietigd omdat er geen sprake was van bedreiging van de nationale veiligheid.

De CTIVD, de Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten, onderzocht de periode van oktober 2015 tot maart 2016. Er werd toen onder meer een Nederlander in het buitenland gehackt die mogelijk nog advocaat was. Ook werd iemand afgeluisterd om te achterhalen of die contact had met een journalist.

Over dat laatste geval zegt de CTIVD dat niet duidelijk is of de AIVD daarmee onrechtmatig handelde, omdat er nog geen goede regels zijn voor journalistieke bronbescherming. Het ging om indirect tappen: de journalist werd niet afgeluisterd, maar zijn bron wel.

06-

De CTIVD wil dat er voor zulke gevallen een onafhankelijke bindende toets komt. Journalisten zouden wat dat betreft onder dezelfde regeling moeten gaan vallen als advocaten.

Thomas Bruning, algemeen secretaris van de journalistenbond NVJ, vindt ook dat er een goede uitzonderingspositie moet komen voor journalisten. Minister Plasterk voelt daar niet voor, omdat journalisten niet zo'n "besloten" beroepsgroep vormen als advocaten.

In die zin kunnen advocaten en journalisten inderdaad niet worden vergeleken, zegt Bruning. Alle journalisten zouden bijvoorbeeld bij de veiligheidsdiensten hun 06-nummer moeten opgeven, en dat ziet de NVJ-secretaris niet snel gebeuren. "Maar dat neemt niet weg dat er een duidelijke uitzonderingspositie moet komen."