Waar haalt de Egyptenaar zijn informatie?

Via media als Twitter, YouTube en al-Jazeera krijgen wij in de westerse wereld informatie over de gebeurtenissen in Egypte. Maar hoe zit dat in het land zelf? Wat krijgt de Egyptenaar te zien en te horen over de situatie in zijn land?

Als hij alleen naar de staatstelevisie kijkt niet veel. Daar wordt een heel eenzijdig beeld gegeven van de opstand tegen Mubarak. Zo meldt de staatstelevisie dat de tegenstanders van Mubarak "instrumenten van buitenlandse mogendheden" zijn. Volgens de zender zijn het mensen die in Amerika een opleiding hebben gevolgd om een staatsgreep te plegen in Egypte.

Perskaarten

De Arabische nieuwszender al-Jazeera doet daarentegen rechtstreeks verslag van de opstand op het Tahrirplein en laat tegenstanders van de president aan het woord. De Egyptische regering ziet de onafhankelijke zender daarom liever vandaag dan morgen verdwijnen en heeft ook tevergeefs geprobeerd dat voor elkaar te krijgen.

Eind januari kreeg al-Jazeera te horen dat de zender niet langer welkom is in Egypte. De vergunningen werden ingetrokken en de perskaarten van medewerkers ongeldig verklaard. Ook werd het kantoor in Caïro gesloten en werd de zender van het Egyptische kanaal Nilesat afgegooid. Toch blijft al-Jazeera te zien in Egypte. De zender heeft ruimte gekregen op andere, niet door Egypte gecontroleerde, satellietkanalen die ook in Egypte uitzenden.

Voicemaildienst

Naast de televisie is internet een belangrijke informatiebron voor de bevolking. De autoriteiten zorgden er dan ook al snel voor dat er nauwelijks meer internetverbindingen in Egypte zijn. Diensten als Facebook en Twitter, die door demonstranten vaak gebruikt worden om op te roepen tot protest, zijn daardoor onbruikbaar geworden.

Google en Twitter verzonnen een manier om de Egyptenaren toch een stem te geven op internet. Ze stelden een voicemaildienst in waar Egyptenaren naar toe kunnen bellen om een tweet in te spreken. Die wordt dan later uitgeschreven en op het internet geplaatst.

Iran

Dat is vooral handig voor de buitenwereld, die daardoor goed op de hoogte blijft van de gebeurtenissen in Egypte. De Egyptenaar zelf kan dan wel zijn hart luchten, maar kan niet op internet om alle berichten te lezen.

Volgens Imar de Vries, universitair docent Nieuwe Media, zag je iets dergelijks in 2009 ook in Iran gebeuren bij de massale protesten tegen Ahmadinejad. Er waren "heel weinig mensen in Iran die zelf twitterden het was vooral de buitenwereld die dankzij de berichten van twitteraars op de hoogte bleef van die gebeurtenissen. Die rol [van de sociale media] is dus ook heel erg overschat", concludeert hij.

Mobiele netwerk

Als het internet niet of nauwelijks werkt kan de mobiele telefoon een goed alternatief zijn. Maar ook het mobiele netwerk is doelwit van acties van de regering. Zo werd het netwerk een tijdlang platgelegd om het de demonstranten moeilijk te maken zich te organiseren. De inmenging van de regering gaat zelfs nog verder. Vodafone maakte gisteren bekend dat het bedrijf door de Egyptische autoriteiten gedwongen is regeringsgezinde berichten te versturen naar de abonnees. Volgens de Egyptische Telecomwet mag de regering dat in noodsituaties afdwingen van de mobiele netwerken.

Vooralsnog lijkt de Egyptenaar dus het meest te kunnen vertrouwen op de uitzendingen van al-Jazeera. Maar sinds gisteren wordt het journalisten steeds moeilijker gemaakt hun werk te blijven doen. Ze worden tegengehouden, belaagd door Mubarak-aanhangers en hun apparatuur wordt in beslag genomen. Ook voor al-Jazeera wordt het dus steeds moeilijker om te blijven uitzenden.