Menselijke resten bij Bogoro
NOS NieuwsAangepast

'Oorlogsmisdadiger zal vaker geld moeten betalen aan slachtoffers'

"Een heel bijzondere uitspraak", zo noemt specialist internationaal strafrecht Thijs Bouwknegt de beslissing dat slachtoffers van de Congolese militieleider Katanga smartegeld krijgen. Het Internationaal Strafhof in Den Haag bepaalde dat vandaag.

"Het is voor het eerst in de geschiedenis van het Internationaal recht dat slachtoffers van oorlogsmisdrijven en misdrijven tegen de menselijkheid op individuele basis smartegeld toegekend krijgen", zegt Bouwknegt die werkzaam is bij het NIOD. "Het is niet veel, maar het gaat wel om een groot aantal slachtoffers."

Katanga werd eerder al veroordeeld tot twaalf jaar cel voor oorlogsmisdaden op het dorp Bogoro. Nu is er dus ook besloten om de slachtoffers tegemoet te komen. Bijna 300 mensen krijgen ruim 230 euro; een groep die kan bewijzen dat hun huis is verwoest ontvangt ruim 462 euro aan smartegeld.

Germain Katanga bij het Internationaal Strafhof

Omdat het misdrijf veertien jaar geleden heeft plaatsgevonden, is het heel lastig om vast te stellen wat de slachtoffers precies hebben verloren. Het individuele bedrag dat ze krijgen is daarom symbolisch, zegt Bouwknegt. "Maar daar bovenop komt nog een collectieve herstelbetaling die eigenlijk voor het dorp Bogoro in zijn geheel is." Dat geld gaat naar projecten die moeten leiden tot betere huisvesting, opleidingen en psychologische hulpverlening.

Het geld dat naar de slachtoffers gaat, komt in ieder geval niet van Katanga, want die heeft geen cent te makken, zegt Bouwknegt. Nadat hij zijn straf in Nederland had uitgezeten, werd hij in Congo meteen weer vastgezet voor een andere aanval op een dorp.

Het geld komt uit een fonds voor slachtoffers, dat is opgezet door het Internationaal Strafhof en gevuld wordt door donaties van landen. "In de kas zit nu zo'n 5 miljoen euro, dus voor deze zaak - het gaat om 3 miljoen euro - zal er voldoende geld zijn", vertelt Bouwknegt.

Wat er in de jaren 90 is bedacht, is dat het recht er ook voor de slachtoffers moet zijn.

Thijs Bouwknegt, specialist internationaal strafrecht

Is het wel de taak van het Internationale Strafhof om slachtoffers tegemoet te komen? "Dat is een ingewikkelde kwestie", vindt Bouwknegt. "Het Joegoslaviëtribunaal deed dat niet. Dat ging alleen maar om de berechting en strafoplegging van oorlogsmisdadigers uit het voormalige Joegoslavië. Wat er in de jaren 90 is bedacht, is dat het recht er ook voor de slachtoffers moet zijn. Er is ook bepaald dat de daders die berecht zijn niet alleen naar de gevangenis gaan, maar ook herstelbetalingen moeten doen. Dat is eigenlijk een noviteit in het internationale strafrecht."

Volgens Bouwknegt spelen er op dit moment nog drie zaken waarbij herstelbetalingen mogelijk zijn, in Oost-Congo, Ivoorkust en Uganda. Hij verwacht dat het door de uitspraak in de zaak tegen Katanga vaker zal voorkomen dat een dader geld moet betalen aan zijn slachtoffers.

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl