Vrouwen houden van Jesse Klaver, ouderen van de PvdA
Waarom was de opkomst zo hoog? Wie stemden er PvdA? En waar komt de winst van GroenLinks vandaan? Onderzoeksbureau Ipsos onderzocht deze week de kiezersstromen. We zetten drie opvallende uitkomsten uit het onderzoek voor je op een rij.
Middenklasse ging massaal stemmen, jongeren niet
Met het opkomstpercentage van 80,4 procent is de opkomst van 2006 geëvenaard. De laatste keer dat de opkomst hoger was, was in 1989. En voor het eerst stemden meer dan tien miljoen mensen.
Als je kijkt naar opleidingsniveau en leeftijd lijkt het erop dat het vooral de middenklasse is geweest die voor de hoge opkomst heeft gezorgd. Het waren namelijk vooral middelopgeleiden en kiezers tussen de 25 en 49 die in vergelijking met 2012 meer naar de stembus zijn gegaan.
Bij laagopgeleiden was er nauwelijks groei. Bij jongeren onder de 24 was er zelfs een afname van 77 naar 67 procent.
De verschillen in opkomst waren dit jaar enorm. Van de laagopgeleide 18-34 jarigen stemde woensdag maar 48 procent. Bij hoogopgeleide leeftijdsgenoten was de opkomst 85 procent.
Bij ouderen zijn die verschillen kleiner. Van de laagopgeleide 55-plussers stemde 82 procent. Van de hoogopgeleide 55-plussers ging 95 procent naar de stembus.
PvdA is ouderenpartij geworden en van het noorden gebleven
In 2012 was de achterban van de PvdA nog een redelijke afspiegeling van de samenleving. Nu de partij is teruggeworpen op haar harde kern is ze behoorlijk grijs geworden.
44 procent van de kiezers is boven de 65, terwijl dat in 2012 maar 20 procent was. Onder 65-plussers is de PvdA na de VVD en het CDA de derde partij van Nederland.
Behalve dat hij ouder is, is de gemiddelde PvdA-kiezer ook hoger opgeleid dan in 2012. Maar een elitepartij is de PvdA nog steeds niet. Het percentage hogeropgeleiden (44 procent) is nog altijd lager dan bij D66 (58 procent), GroenLinks (55 procent) en de VVD (48 procent).
De PvdA heeft in Noord-Nederland het meest verloren. Dat is niet zo gek, omdat het ook de regio is waar de PvdA in 2012 het grootste was. En nog altijd is het de regio waar de partij meer kiezers heeft dan gemiddeld. De dertig gemeenten waar de PvdA het het beste deed, liggen allemaal in de drie noordelijke provincies.
In de rest van Nederland zal het lastiger zijn een PvdA-stemmer te vinden. Het slechtst scoorde de partij in Urk. Daar hebben negentien mensen op de PvdA gestemd.
Hoogopgeleide vrouw koos Klaver, GroenLinks-kiezer was PvdA'er
De winst van GroenLinks lijkt voor een deel te danken aan vrouwen. Was in 2012 nog 48 procent van de GroenLinks-kiezers vrouw, in 2017 was dat 62 procent.
Vooral de populariteit van GroenLinks onder hoogopgeleide vrouwen is opvallend. 36 procent van de kiezers van GroenLinks is een hoogopgeleide vrouw, 19 procent een hoogopgeleide man. Bij geen enkele partij is dat verschil zo groot.
GroenLinks heeft haar winst met name te danken aan voormalige PvdA-kiezers. Bijna de helft van de kiezers van GroenLinks heeft in 2012 op de PvdA gestemd. Slechts 10 procent kwam van rechtse partijen, en nog eens 13 procent van mensen die in 2012 niet hebben gestemd.
