Huis voor klokkenluiders verrast door drukte

Van de 530 mensen die zich sinds de start, vorig jaar juli, hebben gemeld bij het Huis voor klokkenluiders waren er zeventig 'echte' klokkenluiders. De overige meldingen gingen over arbeidsconflicten of andere meningsverschillen op het werk.

De helft van de meldingen komt van mensen die bij bedrijven werken. Een derde komt van mensen die bij de overheid in dienst zijn. De meldingen gaan vooral over fraude, diefstal en overtredingen van wetten en regels.

Het Huis voor klokkenluiders is er voor mensen die een werkgerelateerde misstand willen melden. Voorzitter Paul Loven had op veel minder meldingen gerekend: "Dit is dubbel zoveel als we verwachtten. Er is denk ik sprake van een boeggolf", zegt hij. Loven denkt dat veel mensen het Huis weten te vinden omdat het veel aandacht kreeg bij de start op 1 juli 2016. "Er zijn veel melders die al langer een misstand aan de kaak wilden stellen, maar zich nu pas durven melden".

Begeleiden

Bij iedere melding onderzoekt het Huis voor klokkenluiders eerst of de klager zich al bij zijn werkgever heeft gemeld. En ook of er al een regeling bestaat voor de afhandeling van de klacht. Zo ja, dan krijgt de melder begeleiding en adviseert de klokkenluidersorganisatie bij welke instantie hij of zij de misstand aan de kaak kan stellen. Soms onderzoekt het Huis een zaak zelf. Loven: "De melder is altijd regisseur, we doen niets wat hij of zij niet wil."

Ontslag

Sinds juli vorig jaar geldt er een verbod op benadeling van klokkenluiders. Toch zegt driekwart van de mensen die zich melden dat ze te maken hebben met represailles op het werk. Zo volgt er in veel gevallen ontslag op een melding of wordt het arbeidscontract niet verlengd. Het Huis voor klokkenluiders begeleidt mensen die dat meemaken.

Zo'n 300 werkgevers meldden zich bij de klokkenluidersorganisatie. Zij hebben vooral vragen over de interne meldregeling, die verplicht is voor bedrijven met meer dan 50 werknemers. Deze meldregeling houdt in dat medewerkers eerst bij hun meerderen melden dat ze een maatschappelijke misstand vermoeden. Pas daarna kunnen ze een melding doen bij het Huis voor klokkenluiders.

AIVD

Vanochtend maakte NRC bekend dat inlichtingendienst AIVD een medewerker bij het Huis voor klokkenluiders heeft gedetacheerd. Maar volgens voorzitter Loven was dat slechts in de opstartfase. "Toen heeft het ministerie van Binnenlandse Zaken de helpende hand geboden bij onder meer het opstarten van administratieve procedures. Het is gebruikelijk binnen de Rijksoverheid dat ambtenaren op gezette tijden rouleren van de ene dienst naar de andere dienst", zegt Loven in het NOS Radio 1 Journaal.

"De opstartwerkzaamheden zijn ruim afgerond en de medewerker is vorig jaar alweer vertrokken. Hij is op geen enkele wijze betrokken geweest bij klokkenluiderszaken, want die zijn zelfs geheim voor medewerkers van het huis die geen zaakadviseur zijn."

Volgens NRC vertrok de AIVD'er na interne kritiek. Loven bestrijdt dat en zegt dat de medewerker klaar was met zijn klus.