Trumpisme neemt conservatieve beweging over

Door bureau Washington

Amerikaanse conservatieven hebben alle reden om een feestje te vieren. Er zit een Republikein in het Witte Huis en de partij domineert zowel de Senaat als het Huis van Afgevaardigden. Bovendien heeft president Trump de conservatieve rechter Neil Gorsuch aangewezen om de vacante zetel in het Hooggerechtshof op te vullen, waardoor de Republikeinen ook daar een meerderheid kunnen bemachtigen.

Toch zijn er veel vragen over de staat van het huidige conservatisme in de Amerikaanse politiek. De verkiezingscampagne van 2016 liet de grote verdeeldheid zien tussen het Trumpisme en traditionele conservatieven.

Veel van Trumps ideeën zijn in strijd met conservatieve orthodoxie. Daarin wordt juist gestreefd naar een kleine overheid en vrije handel. De president is tegen handelsverdragen en vóór het behoud van de sociale zekerheid en grote overheidsprogramma’s als infrastructuurprojecten.

De Conservative Political Action Conference (CPAC), het jaarlijkse congres voor conservatieven, staat dan ook vooral in het teken van identiteit: waar staat conservatisme anno 2017 eigenlijk voor?

Bonte mix

Net buiten Washington DC verzamelen zich een paar duizend conservatieven die een flinke smak geld neerleggen om vier dagen lang te luisteren naar het brede scala aan conservatieve sprekers. Dat zoeken naar identiteit vindt niet alleen plaats op het podium, maar ook in de wandelgangen. Het is vooral de bonte mix van deelnemers die opvalt.

"Het populisme van Trump heeft veel nieuwe mensen getrokken", zegt organisator Matt Schlapp. Naast de traditionele bezoekers die pro-vuurwapen en anti-abortus zijn, komen er dit jaar ook conservatieve transgenders.

Ook journalisten van de omstreden rechts-populistische nieuwssite Breitbart die eerder niet welkom waren, studenten die kapitalisme promoten en de extreem-rechtse nationalist Richard Spencer bezoeken de CPAC. Die laatste werd overigens al snel afgevoerd, nadat hij eerst een klap moest incasseren van een andere bezoeker.

In een van de zalen van het immense conventiehotel staat een groepje jonge studenten. Op hun shirts staat 'socialism sucks'. "Iedereen heeft het maar over millenials en Bernie Sanders, maar wij niet. Kom op", zegt Nicole Bracey verontwaardigd. "Stop ons niet in een hokje. Wij zijn hier omdat we houden van kapitalisme en een kleine overheid."

Even verderop staat een bus met daarop in chocoladeletters 'gratis zwangerschapstesten en echo's' geschreven. Joe Baker is oprichter van anti-abortusorganisatie Save the Storks. "We reizen met 33 bussen door het hele land. We willen vrouwen steunen in hun beslissing een kindje vooral niet weg te laten halen."

Trump zelf stond nooit bekend als een voorvechter van conservatieve waarden. Hij was niet uitgesproken tegen abortus, het homohuwelijk of transgender-rechten. Toch neemt ook Trump gaandeweg steeds meer conservatieve standpunten in om traditioneel rechts te paaien.

"Ik zie Trumps populisme als een positieve bijwerking op politiek. De vraag was of traditioneel conservatisme daarmee verenigd kon worden, maar ik denk dat het werkt", zegt Schlapp. "Samen hebben we dit land weer teruggepakt."

Conservatisme tot op het toilet

Dat klinkt hoopvol, maar frictie blijft. Neem bijvoorbeeld de transgenders. Op de vooravond van CPAC hoorden zij dat president Trump een regel van president Obama terugdraaide die transgenders zelf laat kiezen of ze naar het mannen- of vrouwentoilet gaan op openbare scholen. Eerder nam de president daar een veel liberaler standpunt over in.

"Dat is een zware nederlaag voor ons, maar ik blijf met heel mijn hart een Republikein", zegt transgender Jennifer Williams. "We zijn hier om in gesprek te gaan met anderen. Veel conservatieven zien niet hoeveel we eigenlijk gemeen hebben."

In het publiek gaat ironisch genoeg een luid applaus op wanneer Trumps belangrijkste adviseurs Steve Bannon en Reince Priebus op het podium wat lacherig doen over de zogenaamde toilet-wet.

Voor Williams is het geen reden zich op de achtergrond te houden. "En daar citeer ik Ronald Reagan: 'Degene met wie je het 80 procent van de gevallen eens bent is een vriend en bondgenoot, niet voor 20 procent een verrader.'"

Spagaat

Die verzoenende taal kan niet verhullen dat de conservatieven in een complete spagaat zitten. Zo begon de conferentie met een felle aanval op de nationalistische alt-right-beweging, een losse benaming van wit-nationalistische groepen. "Een duistere groep probeert onze beweging in te dringen. Zij zijn geen onderdeel van ons. Alt-right heeft niets met rechts te maken", zegt organisator Dan Schneider.

Matt Schlapp beaamt. "Het is een kleine beweging die racistisch, intolerant en verwerpelijk is. Wij willen er niets mee te maken hebben." Maar even later deelt Schlapp een podium met Steve Bannon, de adviseur van Trump. Tot een half jaar geleden was Bannon de baas van de rechts-populistische website Breitbart, die hij een "platform van de alt-right" noemde.

The Uninvited

Bannon werd steevast geweerd op de CPAC. Hij organiseerde daarom elk jaar zijn eigen evenement, The Uninvited, waar mensen spraken die niet welkom waren op de conferentie van de. Bannon sprak gisteren voor het eerst een volle zaal toe op de conferentie. "Ik wil jullie bedanken dat CPAC me eindelijk eens heeft uitgenodigd", grapte hij.

Schlapp en vele conservatieven omarmen nu het Trumpisme van Bannon, maar verwerpen tegelijkertijd de alt-right-ideeën van diezelfde Bannon. Het is een dilemma dat de conservatieven tot op het bot splijt.