Bert Wagendorp

Nieuwe roman Bert Wagendorp over halve waarheden van de media

  • Jeroen Wielaert

    Verslaggever

  • Jeroen Wielaert

    Verslaggever

"Nieuws is de hoer van het meningenbordeel." Het is een van de krachtige overpeinzingen in Masser Brock, de nieuwe roman van Bert Wagendorp. Hij kiest hierin een andere weg dan in Ventoux, het verhaal van onvergankelijke mannenvriendschap. Masser Brock gaat over de vele lagen van de waarheid in een literaire ontleding van de journalistiek. Vandaag verschijnt het.

Masser Brock is de hoofdpersoon van het verhaal. Wagendorp had de brave soldaat Svejk voor zich, de held uit de satirische roman uit 1923 van de Tsjechische schrijver Jaroslav Hasek. "Svejk is een naïef figuur die in de Eerste Wereldoorlog op de absurditeit van de wereld stuit. Masser vraagt zich in het begin ook af wat de waarheid is, zonder dat hij ernaar op zoek is. Dat loopt uit de hand."

Brock begint als Haarlemse columnist en brengt het tot hoofdredacteur van de krant die alle andere dagbladen moet overtreffen: de Nieuwe Tijd. Wagendorp kon putten uit zijn eigen praktijk als verslaggever en columnist voor de Volkskrant. Masser's twijfels zijn deels de zijne. Ze liggen ten grondslag aan de 'Theorie van de Gelaagde Waarheden' – kern van het boek.

Een journalist zal er nooit in slagen de absolute waarheid te ontdekken, maar wel een deel.

Bert Wagendorp

"De waarheid is geen pilaar", vertelt Wagendorp. "De waarheid is een piramide. Het is een complex van waarheden die elk op zich waar zijn. Een journalist zal er nooit in slagen de absolute waarheid te ontdekken, maar wel een deel."

Het is geen desillusie voor Wagendorp. "Als het boek een boodschap heeft, is het dat de lezer ook weet dat er hoogstens gedeeltelijke waarheden in de krant staan of worden uitgezonden op radio en tv. Het is als de bonnetjesaffaire rond Teeven in Nieuwsuur, onthuld door Bas Haan. Dat geeft inzicht in een stukje werkelijkheid dat daarvoor bedekt bleef. In negen van de tien gevallen blijft het bedekt."

Wankel

De waarheid van de ene persoon kan voor een ander een leugen zijn, zegt Wagendorp. "Ik heb dat ook met mijn columns: dan mankeert er volgens mij niks aan mijn argumentatie. Totdat iemand zegt: 'Het is een logisch stuk, maar dát mis je.' Dan wankelt de waarheid. Daarom moet je twijfel houden."

In een krasse Masser-zin als "Opinies zijn de dunne stront van de journalistiek" vervat Wagendorp zijn wrevel over meningen die belangrijker worden dan feiten, in een razernij van uitingen op internet.

"Mijn voorganger Jan Blokker was nog overtuigd van zijn eigen gelijk", overpeinst hij. "Toen waren er nog niet zoveel columnisten als nu. Ze noemen mij ook arrogant op het internet. Het zal wel. Die lui willen geen twijfel toelaten over het eigen standpunt. Ze raken me niet en zijn niet interessant. Met alleen schreeuwen houdt het op."

Ontslagbrief

Masser neemt in het boek uiteindelijk een drastisch besluit, maar Wagendorp volgt hem niet. "De eerste vriend die het las zei: 'Ik lees hier een ontslagbrief.'", lacht hij. "De twijfels van Masser heb ik ook, maar de conclusie die hij trekt niet. Het is verwarrend, maar ook fascinerend, wat er aan de hand is."

Wagendorp noemt IS en Trump als voorbeelden. "Zij waren er niet geweest zonder de sociale media. We hebben nog geen methode om er goed mee om te gaan. Dat kan juist de redding zijn. Het is wat de New York Times zegt: 'Trump is moeilijk te pakken, maar wel als duizend journalisten het doen.' Als we het goed aanpakken kan het de Gouden Dageraad van de journalistiek worden, dan hebben we goud in handen. Laat al die stand-uppers op de markt dan maar weg."

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl