RTL schrapt 'premiersdebat' na afzeggen PVV en VVD
RTL heeft het verkiezingsdebat dat op 26 februari had moeten plaatsvinden geschrapt. De omroep nam dat besluit na afzeggingen van PVV-leider Geert Wilders en VVD-lijsttrekker Mark Rutte. Zij vinden dat RTL de afspraken over het aantal deelnemers aan het 'premiersdebat' heeft geschonden.
Het oorspronkelijke idee was om te debatteren met vier partijen. RTL overwoog al langer om de lijsttrekkers van vijf of zes partijen toe te laten, omdat de partijen achter PVV en VVD elkaar in de peilingen weinig ontlopen.
Vandaag viel het besluit om vijf lijsttrekkers uit te nodigen. Behalve Wilders en Rutte waren dat Jesse Klaver (GroenLinks), Sybrand Buma (CDA) en Alexander Pechtold (D66). Daarop besloot Wilders af te zeggen. Ook de VVD liet weten niet op de uitnodiging van RTL in te gaan.
In een verklaring op de site laat de hoofdredactie van RTL Nieuws weten dat de VVD en PVV eisten dat er een keus zou worden gemaakt uit CDA, D66 en GroenLinks, ondanks een niet aanwezig verschil in de peilingen.
"Een onmogelijke eis", schrijft hoofdredacteur Harm Taselaar. Hij vindt dat willekeur juist wordt uitgesloten door de Peilingwijzer te hanteren. Een debat tussen vijf in plaats van vier partijen "leek in dit licht volkomen logisch en democratisch".
RTL-adjunct-hoofdredacteur Pieter Klein noemt het niet redelijk om maar vier partijen uit te nodigen voor het debat in de Amsterdamse Rode Hoed. "We koersten op vier, maar als je gewoon kijkt naar deze stand dan is dat eigenlijk niet te verantwoorden", zei hij op NPO Radio 1.
Klein hoopte dat het algemeen belang en het informeren van de kiezer doorslaggevend zou zijn bij het besluit van partijen of ze mee zouden doen aan het debat. Dat het niet gelukt is om de PVV en VVD over te halen, vindt hij heel jammer. "Ik baal er ontzettend van maar het is niet anders."
Doorgaan met de alleen de andere partijen was geen optie. "Dit premiersdebat is een debat met de hoofdrolspelers. Dit gaat echt om mensen die zicht hebben op het premierschap, dan wel een cruciale rol spelen in de formatie. Als die twee afzeggen, dan houdt het een keer op."
Als Klein zichzelf iets verwijt, is het dat hij niet al in november heeft gezegd: we doen er vier, maar als het verschil te klein is doen we er vijf.
De partijleiders Buma (CDA) en Klaver (Groen Links) hebben geen goed woord over voor het afzeggen van Rutte en Wilders. "Laf van VVD en PVV dat ze het premiersdebat met ons willen ontlopen", twittert Klaver. "De vraag is: gaan we naar links of naar rechts. De kiezer heeft recht op dit debat."
GroenLinks verdenkt Rutte en Wilders ervan de confrontatie met andere lijsttrekkers zo lang mogelijk te willen uitstellen. Zo zouden ze de kans kunnen verkleinen dat een kandidaat op links aan een opmars begint, is de gedachte.
CDA-leider Buma constateert op Facebook dat Wilders en Rutte bij het eerste debat woensdag in Groningen ook al verstek lieten gaan. Hij is ervan overtuigd dat de twee afspraken hebben gemaakt. "Het toont het cynisme van deze campagne: voor de schermen doen of je elkaars grootste tegenstander bent, maar achter de schermen als twee vrienden die nauwelijks woorden nodig hebben de kluit belazeren. Want dat is wat hier gebeurt."
Van Wilders had hij niet anders verwacht. "Kan hij geen vervelende vragen krijgen", schrijft Buma. Maar voor Rutte heeft hij geen goed woord over. "Altijd grote woorden over verantwoording, debat en democratie. Over moeilijke keuzes en verantwoording afleggen. En dan duiken als het er op aan komt."
De derde lijsttrekker die een debat voor een groot publiek aan zich voorbij ziet gaan is D66-leider Pechtold. Hij reageert ingetogen. "Ik ben wél klaar voor deze verkiezingen. Wél klaar om de strijd aan te gaan", zegt hij op Twitter. Om daarna de nieuwe campagnespot te lanceren.