'Nooit gezien, een president die belang ziet in verdeeld Europa'

Amerikaanse presidenten hamerden altijd op het belang van één Europa. Na de val van de Berlijnse muur werd zelfs aangedrongen op snelle hereniging, op een grotere EU. Maar Donald Trump lijkt korte metten te maken met dit beleid. Hij zei maandagochtend in de kranten Bild en The Times dat een verenigd of verdeeld Europa hem niets uitmaakt. Eurocommissaris Frans Timmermans las de uitspraken met verbazing. "We hebben nog nooit gezien dat een president van de VS belang ziet in een verdeeld Europa."

Timmermans wijst erop dat het beeld van Trump over de EU vooral gevoed is door Nigel Farage, de eurosceptische Britse politicus die een prominente rol speelde tijdens de brexit-campagne. "Trump is een slimme man. Als hij straks met Merkel spreekt, die hij bewondert, zal hij de zaken ook wel anders gaan zien."

Eeuwenoud

De uitspraken van Trump zijn geen reden voor al te grote zorgen, stelt Timmermans. "Betrekkingen hangen niet af van één persoon. Onze relaties zijn dieper, zijn al eeuwenoud en dus constanter. Kijk ook naar de hoorzittingen van de nieuwe ministers in het Congres. Daar spreekt een sterk verantwoordelijkheidsgevoel uit. Men beseft welke dreiging van Rusland uitgaat."

Ook de oproep van Trump aan andere Europese landen om het voorbeeld van de brexit te volgen, zal volgens Timmermans weinig effect hebben. "Na de brexit zie je dat de discussie over landen die uit de EU willen een beetje verstomd is. Zelfs de meest fanatieke stemmen, zoals Le Pen, spreken nu alleen nog maar over uit de euro stappen en niet uit de Unie."

Moordkuil

De toon van de nieuwe president is zeker anders, erkent Timmermans. "Het is duidelijk dat het een president zal zijn die van zijn hart geen moordkuil maakt, dat zijn we niet gewend. Je ziet in heel veel Europese hoofdsteden nu een afwachtende houding. Eerst even kijken wat er van terecht komt", analyseert hij.

Bovendien begrijpt Timmermans de gedachte achter de uitspraken. "Ik begrijp het sentiment dat achter de uitspraken van Trump zit." Timmermans wijst op de globalisering, waardoor veel banen verloren zijn gegaan. "Hij raakt bij mij wel een snaar als het gaat om mensen die zijn achtergebleven. Zowel in de VS als in Europa vragen mensen om meer bescherming. Ze voelen zich niet beschut in een wereld die vanwege de globalisering hard en snel verandert."

Alleen de oplossing van Trump is niet de weg die Timmermans zou kiezen. "Protectionisme biedt geen bescherming, maar zorgt juist voor vernietiging van banen."

Beter

Het komend jaar zal niet alleen een nieuwe president in de VS brengen, maar ook een rustiger en beter jaar worden, denkt de vice-voorzitter. "We komen uit de ergste crisis sinds de jaren dertig van de vorige eeuw. Nog niet iedereen voelt het herstel, misschien is het wel weer feest aan de top, maar de middeninkomens voelen dat nog niet. Pas als die mensen gaan voelen en er ook in gaan geloven dat we in staat zijn uit de crisis te komen, komt het vertrouwen in de gezamenlijkheid weer terug." Om daar aan toe te voegen: "Ik denk dat we een aantal dingen hebben om optimistischer te zijn over 2017. Het wordt een iets beter jaar dan het vorige.”"