De aankoopmakelaar is terug, en heeft de markt in zijn greep
De aankoopmakelaar was tijdens de huizencrisis een vrijwel uitgestorven ras. Maar na een jaar waarin 16 procent meer huizen van eigenaar wisselden, en ook nog in een hoger tempo, is de aankoopmakelaar weer springlevend. In grote steden in de Randstad kunnen kopers nauwelijks nog zonder.
Dat komt doordat aankoopmakelaars over het nieuwste woningaanbod beschikken. Tussen het moment dat een huiseigenaar zijn woning te koop zet en het moment dat de woning op huizenwebsite Funda verschijnt, zit ongeveer een week. Een woning kan dan via het netwerk van de makelaar al verkocht zijn.
Een onwenselijke situatie, vindt Hans André de la Porte van Vereniging Eigen Huis (VEH). "Je vist vaak achter het net als je geen aankoopmakelaar hebt. Dat betekent dat je moet betalen om überhaupt mee te mogen doen aan de strijd om een eigen woning te kopen."
Bovendien willen sommige verkoopmakelaars geen zaken doen met zelfstandige kopers. Volgens VEH spelen makelaars elkaar liever de bal toe. "De ene dag zijn ze aankoopmakelaar, morgen zijn ze verkoopmakelaar en overmorgen zijn ze taxateur. En ze beschikken over voorkennis die ze onderling delen. Zo wordt de markt in feite afgeschermd, en dat is niet in het belang van de consument."
Ook Rogier en Iris, die eind vorig jaar een appartement kochten in Amsterdam, liepen tegen dat probleem aan. "We voelden ons niet serieus genomen. Als we naar bezichtigingen kwamen zonder aankoopmakelaar, kregen we geen rondleiding. We werden niet eens aangesproken door de verkoopmakelaar van het pand", zegt Iris.
Dat kan niet waar zijn, stelt brancheorganisatie NVM. "In onze beleving worden mensen niet buitengesloten zonder makelaar", zegt voorzitter Ger Jaarsma. "Je móét ook niet een aankoopmakelaar nemen, je kán er een nemen. Dat adviseren we ook, omdat het kopen van een huis de grootste uitgave in je leven is."
Uiteindelijk besloot het stel toch een aankoopmakelaar in de hand te nemen. Het werd een succes. "Maar we hadden het liever zonder gedaan. Als je ziet wat je betaalt en hoeveel je er eigenlijk voor terug krijgt, denk je: het is het niet waard."
Wie met een aankoopmakelaar in zee wil gaan, merkt dat het lastig is om de tarieven en de voorwaarden met elkaar te vergelijken. De meeste makelaars zetten hun tarieven niet op internet. Er zijn wel enkele vergelijkingswebsites, maar door het gebrek aan prijsopgaven bieden die weinig uitkomst.
"We hebben zelf offertes opgevraagd bij makelaars. De tarieven liepen ontzettend uiteen. Eigenlijk is het niet te begrijpen waarom", vertelt Rogier.
1500 of 3500 euro?
Wie offertes van makelaarskantoren bekijkt, ziet inderdaad dat de ene makelaar 1500 euro rekent, terwijl de ander voor dezelfde opdracht 3500 euro vraagt. Hoe komt dat?
Volgens de VEH zijn de grote verschillen ruim tien jaar geleden ontstaan. Tot die tijd leverden aankoopmakelaars een standaardpakket aan diensten. "Dat is losgelaten, sommige kopers zoeken zelf en willen alleen hulp bij het beoordelen van een huis. Anderen willen juist assistentie bij het zoeken en het onderhandelingsproces. Aankoopmakelaars bieden nu dus allerlei deeldiensten aan. Ze mogen zelf de tarieven bepalen", zegt André de la Porte.
We spreken ons niet uit over wat een goed tarief is.
Volgens Roeland Kimman van de NVM zijn aankoopmakelaars inderdaad niet verplicht hun tarief op hun website te vermelden. "Wij spreken ons ook niet uit over wat een goed tarief is. Dat ligt erg aan de markt waarin de makelaar actief is en het prijssegment waarin de koper zoekt. Hij moet wel transparant zijn over wat hij doet tegen welke vergoeding."
Gemiddeld ligt de courtage van een aankoopmakelaar tussen 1 en 1,5 procent van de koopsom.
Vraag het vrienden
Kopers die door de bomen het bos niet meer zien, moeten vooral om referenties vragen, zoals Rogier en Iris deden. "Op aanraden van een vriendin van Iris kozen we onze makelaar. Toen bleek dat we door die referentie korting kregen", aldus Rogier.
"Vergeet niet dat op Funda ook waarderingen van makelaarskantoren staan", benadrukt Kimman.
Nog een laatste tip voor aspirant-huizenkopers: wees alert op extra kosten die bij een lage courtage worden opgeteld. André de la Porte: "Een bouwkundige keuring wordt vrijwel altijd apart in rekening gebracht, en ook het controleren van een bestemmingsplan bij de gemeente is vaak niet bij de prijs inbegrepen."
