Mijn 2017: Van Gorkom gaat al mindfuckend voor de 'American Dream'
Nu moet het gaan gebeuren. Fuck Jelle! Je hebt acht jaar lang afgezien om hier te staan. Je hebt vaak in het ziekenhuis gelegen, misschien wel vaker dan anderen. Je dacht aan stoppen, maar bleef op de fiets. Kom op Jelle, je hebt je nog nooit zo goed gevoeld. Je kunt winnen. Nu moet het gaan gebeuren...
Het is augustus 2016 in Rio de Janeiro. Over vijf minuten begint Jelle van Gorkom aan de belangrijkste race uit zijn leven: de olympische finale. Onder de klanken van Lose Yourself van rapper Eminem spookt er van alles door het hoofd van de BMX'er.
Even later is hij winnaar van een olympische medaille: het is zilver met een gouden rand geworden.
Een half jaar later ontmoet ik Van Gorkom in de kantine van het nationale sportcentrum Papendal, de bakermat van het succes. Terwijl hij na een training een broodje naar binnen werkt, schud ik hem de hand. Van Gorkom is een beer van een vent en werkt hard aan zijn lichaam. Desondanks heeft hij meer ziekenhuizen van de binnenkant gezien dan hem lief is.
Kapotte knieën, gebroken ribben, hersenschuddingen, een ingeklapte long, een kapotte schouder; noem het en Van Gorkom heeft er last van gehad. Hij lag zelfs een tijd in coma. Kortom: zijn medische dossier is zo dik als de telefoongids.
Ik dacht bij mezelf: wat voor een klootzak ben ik als ik nu de handdoek in de ring gooi?
Het had dan ook niet veel gescheeld of hij had nooit in Rio gestaan, zo vertelt hij. Na (weer) een revalidatie ging hij in december 2012 op trainingskamp in Californië. "Daar zei ik tegen mijn coach dat het op was. Het lukte niet. Ik zat slecht op de fiets en mijn lichaam wilde niet meer. Ik was toen 21..."
Van Gorkom voelde zich een loser. Hij had veel verwacht van de Spelen van Londen, maar het liep uit op een drama. Hij kwam niet verder dan de kwartfinales. In Californië kwamen alle emoties los. Zijn coach probeerde hem te behoeden voor de verkeerde keuze.
Klootzak
"We zaten op Laguna Beach, een heel mooie plaats", schetst Van Gorkom. "De training was afgelopen en de zon zakte in de zee. Mijn coach zei tegen me: kijk nu eens om je heen wat je aan het doen bent."
En daar kwam het besef bij Van Gorkom: "Toen dacht ik: hier heb ik altijd al van gedroomd als klein kind. Wat voor een klootzak zou ik zijn als ik dan de handdoek in de ring zou gooien? Iets meer dan een jaar later won ik een wereldbekerwedstrijd op Papendal en stond ik eerste op de wereldranglijst."
In Rio kwam een droom van hem uit, maar dat wil niet zeggen dat Van Gorkom is gestopt met dromen. Het post-olympische jaar biedt nieuwe kansen. "Ik krijg de mogelijkheid om een seizoen in Amerika te rijden", aldus de man uit Lichtenvoorde.
"Voordat je in Nederland prof kon worden als BMX'er, kon dat alleen daar. Ik heb altijd ergens een naar gevoel gehad, omdat ik het daar nooit heb geprobeerd. In 2017 wil ik dat gaan doen, maar om in Amerika een wedstrijd te winnen, is heel moeilijk."
"Het is net een andere discipline", legt Van Gorkom uit. "Ze hebben geen hoge startheuvel en de banen zijn kleiner, waardoor het veld nog dichter bij elkaar ligt. Dat is in mijn nadeel, al heb ik in de jeugd genoeg gewonnen op de lage heuvel."
Alles voor de regenboogtrui
In Amerika vinden volgend seizoen ook de wereldkampioenschappen plaats, eind juli in Rock Hill. "Dat wordt mijn grootste doel. Als ik in de komende vier jaar een wereldtitel haal, dan ben ik tevreden met mijn carrière. Anders ook wel, maar dan blijf ik toch een beetje balen."
"In de jeugd heb ik echt veel gewonnen. Dat telt wel, maar het telt eigenlijk pas echt als je bij de elite zit en wedstrijden wint. Ik heb daar naast de nationale titel nooit een echte titel gepakt. Dat vreet aan me..."
"Als ik later oude verhalen vertel aan mijn kind en ik foto's laat zien en mijn zilveren medaille bij de Spelen, dan vind ik het jammer als ik niet een regenboogtrui kan laten zien. Als hij dan vraagt: Pa, waarom heb je in de jeugd veel gewonnen, maar niet bij de elite? Dat wil ik dat wel kunnen beantwoorden met een gouden plak."
Van Gorkom is een man met karakter en anno 2017 is hij met zijn 25 jaar een van de meest ervaren BMX'ers. En dus probeert hij de Nederlandse talenten het een en ander bij te brengen. Vooral op het gebied van mindfuck: een belangrijk onderdeel van de sport, zo blijkt.
"Het moet soms voor je concurrenten lijken alsof je niet hard werkt, terwijl je dat wel doet. Je mag best een keer in een ruimte laten vallen dat je op een feest twee biertjes op hebt en om twaalf uur naar huis bent gegaan, terwijl je eigenlijk al eerder thuis was en geen druppel alcohol op hebt."
"Dan denkt een ander: oh, ik kan de volgende keer ook wel wat biertjes drinken. Je moet niet altijd uitstralen dat je een topsporter bent. Het is ook psychologische oorlogsvoering."
Ook op de BMX-baan haalt Van Gorkom zo nu en dan kattenkwaad uit: "Ik kan tegen iemand zeggen: hoor ik nu je band sissen? Dan weet ik voor tachtig procent zeker dat hij zijn start verpest."
Duiveltje
Er zijn meer van dat soort trucjes, vertelt Van Gorkom. "De startheuvel bij ons is acht meter hoog. Als je je als snelste weet te plaatsen voor de finale, dan mag jij als eerste omhoog. Dat betekent dat je het tempo bepaalt waarop jij, maar ook je tegenstanders omhoog gaan."
"Als ik dan op de hoogste trede stil blijf staan, dat staan mijn concurrenten dus stil op de schuine trap en beginnen hun bovenbenen en kuiten al te verzuren." Terwijl Van Gorkom de voorbeelden noemt, begint hij te glimlachen als een duiveltje.
Het past bij zijn persoonlijkheid, zegt hij. Een beetje klieren, grappen uithalen, ontregelen, zorgen voor opschudding. Het heeft hem gebracht tot een olympische medaille.