Controle asielzoekers met terreurplannen krijgt onvoldoende

Het bij binnenkomst registreren en identificeren van asielzoekers bij instanties als de IND, de politie, de marechaussee en het COA loopt goed, zegt de Inspectie Veiligheid en Justitie in een rapport. Maar in het identificatieproces is er te weinig tijd en apparatuur om asielzoekers met terroristische plannen op te sporen.

De inspectie zegt dat alle binnenkomende asielzoekers volgens de afspraken worden geregistreerd. Hun naam, verblijfadres, identificatiepapieren en biometrische gegevens worden goed vastgelegd.

Maar als iemand geen paspoort heeft, of een vals paspoort, dan hebben de instanties te weinig tijd om uit te zoeken of die persoon misschien gevaarlijk is. En er is geen tijd en apparatuur om elke dag tientallen telefoons en andere gegevensdragers te controleren op aanwijzingen voor terrorisme of andere criminele activiteiten.

Arabische teksten

De inspectie schrijft verder: "Ook loopt men bij de quickcheck tegen de beperking aan dat medewerkers niet alle aangetroffen informatie kunnen 'duiden', bijvoorbeeld wanneer de gegevensdrager Arabische teksten bevat." Gewiste foto's en berichten kunnen helemaal niet onderzocht worden omdat de speciale apparatuur ontbreekt.

Als de identificatie-medewerker de zaak echt niet vertrouwt, wordt er een nader onderzoek ingesteld, maar daar zijn geen eenduidige regels voor. En als de recherche of de inlichtingendiensten zo'n nader onderzoek instellen, dan krijgen de medewerkers meestal niet te horen hoe dat is afgelopen.

De medewerkers staan soms voor moeilijke keuzes omdat er geen tijd is om alle verdachte personen te controleren. "Stel dat je al tien personen hebt voor nader onderzoek binnen het identificatieproces, dan moet je de afweging maken wat het belangrijkst is. Je moet dus prioriteiten stellen", zegt een medewerker in het rapport.

Verschillende medewerkers hebben aan de inspectie verteld dat ze na de aanslagen in Frankrijk en België binnen de mogelijkheden hun best doen om terroristen op te sporen, maar dat 'de politiek' niet altijd een realistisch beeld heeft van wat zij kunnen.

De Tweede Kamer is een beetje geschrokken van de conclusies uit het rapport en wil na de kerstvakantie een debat met minister Van der Steur. De Kamerleden denken eraan de procedure zo te veranderen dat mensen eerst worden gecontroleerd op terroristische contacten of plannen voordat zij de 'normale' procedure ingaan.