'Let op! Geld lenen kost geld' werkt niet
Waarschuwingen tegen te hoge leningen werken niet, zegt de toezichthouder op kredietverstrekkers, de AFM. Het is een opmerkelijk staaltje van zelfreflectie, want de waarschuwingen komen van de toezichthouder zelf.
Schuld als een blok aan je been, vergezeld van een niet mis te verstaan 'Let op! Geld lenen kost geld'; kredietaanbieders zijn door de AFM sinds 2009 verplicht om deze waarschuwing op te nemen in reclames en advertenties.
"Het doel van deze waarschuwing", schrijft de AFM op zijn site, "is het bewustzijn van consumenten te verhogen over de mogelijke gevolgen van lenen."
Andere manieren
Maar in een onderzoek (.pdf) naar de effectiviteit van de kredietwaarschuwing zegt de AFM nu dat consumenten maar beperkt rationeel handelen en "op basis van gedragswetenschappelijke inzichten er geen reden is om aan te nemen dat de kredietwaarschuwing invloed heeft op de wijze waarop de consument zijn keuze maakt".
De AFM adviseert de minister van Financiën om na te gaan of er andere manieren zijn om de leenbeslissing van consumenten te beïnvloeden. "De AFM draagt hier graag aan bij", staat in het rapport.
Minister Dijsselbloem noemt het rapport een waardevolle stap en zegt te willen zorgen dat de bescherming van consumenten beter wordt. Wel vindt hij het ongewenst om de waarschuwing af te schaffen. Hij wijst erop dat uit het onderzoek ook blijkt dat de waarschuwing mogelijk wel andere positieve effecten heeft.
Zo zorgt de waarschuwing ervoor dat mensen leningen beter herkennen, wanneer bedrijven deze omfloerst omschrijven.
Psychologie
De AFM sloeg onlangs een nieuwe weg in door meer en vaker inzichten uit de psychologie te gebruiken bij het beoordelen van aanbiedingen voor een lening. Daarvoor heeft de toezichthouder een afdeling consumentengedrag en een afdeling gedrag en cultuur in het leven geroepen.
Ook de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid dringt aan op meer aandacht voor de psychologische aspecten van de schuldenproblematiek.