Aanklager: Mladic was de spin in het web

• Hans Brom

  Buitenlandredacteur

Er komt een oude, grijze man de rechtszaal van het Joegoslaviëtribunaal binnen. Zijn gezicht staat op onweer. Ratko Mladic vindt het een politiek tribunaal. Als de feiten zouden spreken, zei hij eerder, zou hij direct vrijgesproken worden.

Aan feiten geen gebrek. Een voor een somt aanklager Alan Tieger ze op in zijn slotpleidooi. Met zorgvuldig geformuleerde zinnen trekt hij het net rond Mladic aan. Met precisie worden de structuren en commandolijnen blootgelegd waar het Bosnisch-Servische leger zich in die jaren van bediende.

Genocide

De aanklacht tegen Mladic bestaat uit een lange lijst oorlogsmisdaden. Daarin staat dat hij zich tussen mei 1992 en eind 1995 schuldig heeft gemaakt aan genocide, misdaden tegen de menselijkheid en het schenden van het oorlogsrecht.

Volgens de aanklager had Mladic maar één doel: het etnisch zuiveren van grote delen van Bosnië. In de praktijk kwam dat neer op het deporteren en uitroeien van moslims, zodat er een "etnisch pure" staat zou ontstaan, uitsluitend bewoond door Serviërs.

Republika Srpska

De Republika Srpska, de Servische republiek binnen Bosnië zou zo groot mogelijk moeten worden, was het plan. Dat zou moeten gebeuren door "het creëren van een voor moslimburgers ondraaglijke situatie, waardoor hen het leven onmogelijk wordt gemaakt". Om dat doel te bereiken, zegt de aanklager, zette Mladic middelen in als genocide, psychische, fysieke en seksuele mishandeling, beschieting, deportatie en brandstichting.

Srebrenica

Srebrenica is het bekendste voorbeeld van een combinatie van de terreurmethoden van Mladic. De moslimenclave werd in de zomer van 1995 ingenomen door zijn troepen. Vrouwen en kinderen werden gedeporteerd. De mannen en jongens vanaf 12 jaar werden vermoord. Dat waren er meer dan 7000.

Maar er waren nog veel meer van deze acties, die het nieuws toen niet of nauwelijks haalden. De zuiveringen vonden ook plaats in kleinere dorpen. Vrouwen en kinderen weggevoerd, mannen en jongens vermoord, huizen met de grond gelijk gemaakt.

Spin in het web

In zijn verdediging zei Mladic eerder dat hij voor die gruweldaden niet verantwoordelijk was; anderen gaven de bevelen en soms gingen eenheden ongecontroleerd hun eigen gang.

Integendeel, zei de aanklager en haalde een aantal voorbeelden aan waarin Mladic als een spin in het web de orders uitdeelde waarvan niemand het in zijn hoofd haalde ze niet uit te voeren. Ook liet de aanklager geluidsfragmenten horen. Daarop was de stem van Mladic te horen die trots vertelde over resultaten van de etnische zuiveringen.

Uitspraak

Vrijdag en volgende week krijgt Mladic de gelegenheid zijn versie van de gebeurtenissen toe te lichten. De uitspraak wordt pas over een jaar verwacht. Legercommandanten die onder hem dienden, kregen eerder levenslang. Het is onwaarschijnlijk dat Mladic er met minder afkomt.