Mooie oproep van Jan Terlouw. Maar wat vinden jongeren zelf?

'Het touwtje uit de brievenbus': deze woorden werden vaak genoemd (en over het algemeen geroemd) afgelopen week. Ze werden tijdens een korte toespraak uitgesproken door oud-politicus Jan Terlouw in De Wereld Draait Door. Zijn toespraak kreeg veel bijval op sociale media en in kranten. De oud-D66-politicus sloot zijn speech af met de woorden: "Ik heb een mooi leven gehad. Ik wil dat jullie, de jongeren, dat ook hebben." Hoe reageren jongeren - of zoals Terlouw zegt 'de toekomst' - hierop?

Het wantrouwen dat Terlouw noemt, komt vooral voort uit onbegrip, zegt Marieke Creemers van de Youth Food Movement. "Politiek, regeringsbeslissingen, de huidige problemen: ze zijn heel complex en moeilijk te doorgronden, wat voor diploma je ook hebt. Sommige politici spelen daarop in door de problemen en de oplossingen simpel en positief voor te stellen. Dat zijn ze niet. Luisteren naar mensen is ook eerlijk zijn: eerlijk over dat het ingewikkeld is."

"Het is mooi om te zien dat een oudere generatie zich bekommert om de jeugd", zegt Hanna Lubbers, voorzitter van Studenten voor Morgen. "Ik hoop dat door Terlouw meer studenten geprikkeld worden om iets te doen. Om de wereld te veranderen."

Want dat wantrouwen waarover Terlouw het had, herkent Lubbers wel. "De politici moeten laten zien dat ze zich bekommeren om ons en als ze dat niet doen, dan krijgen wij ook geen vertrouwen in ze. Hoe ze nu handelen, krijgen ze geen vertrouwen van ons."

Daarnaast moeten jongeren de straat op en zelf iets gaan veranderen, vindt Lubbers. "We moeten meer dan alleen een pagina liken op Facebook. De studenten moeten zich verenigen en anderen bewust maken."

Ook in het onderwijs moet iets veranderen. De bewustwording van klimaatverandering moet al vroeg beginnen, zegt ze. "Het onderwijs moet zich meer focussen op duurzaamheid. Mensen moeten worden opgeleid voor de toekomst."

Net iets bewuster

Toch zijn er al jongerenorganisaties die verandering in de samenleving willen zien en dit ook proberen te bewerkstelligen. "Zo is er bijvoorbeeld de Green Office Movement, die kantoren en universiteiten probeert te verduurzamen." Ook Studenten voor Morgen is hiermee bezig. "Wij organiseren een keer in het jaar een wedstrijd voor universiteiten wie het meest duurzame beleid heeft. Zo proberen we mensen net iets bewuster te maken."

Maar het kan altijd nog beter. Lubbers: "Ik probeer hoop te houden. Wij, als jongeren, kunnen iets goeds teweegbrengen."

De jongeren zijn inderdaad de toekomst, zeggen jongerenvertegenwoordigers duurzame ontwikkeling van de VN Martijn Visser en Max van Deursen. "Terlouw heeft gelijk dat de keuzes die nu gemaakt worden impact hebben op jonge en toekomstige generaties. Juist daarom zou de jeugd niet meer als alleen de toekomst moeten worden gezien, maar ook als gelijkwaardige beslissingsmaker. De jeugd is nu."

Want de jeugd kan veel verandering teweegbrengen, zeggen ze. "Jongeren hebben een enorm belangrijke rol in tijden van verandering. Jongeren zijn veel flexibeler. Innovatieve projecten en start-ups zijn ook vaak jonge initiatieven."

Maar de jongeren moeten wel geïnspireerd worden. "Als je jongeren echt wilt inspireren, moet er meer focus komen op duurzaam onderwijs en het stimuleren van jonge duurzame NGO's."

Trump en brexit

Volgens Visser en Van Deursen had de jeugd ook voor een andere uitkomst gezorgd bij het Britse referendum over brexit en de Amerikaanse presidentsverkiezingen. "Als je kijkt naar de rol van jongeren in deze stemprocedures, droegen zij een hele andere stem uit dan de rest. Ze zijn veel meer internationaal verbonden en hebben daardoor ook minder wantrouwen in elkaar, dus jongeren zien het belang al veel meer in van een duurzame transitie voor de hele wereld."

We leven ook in een risicomijdende maatschappij, zegt Creemers. "Wet- en regelgeving, gericht op degenen die de fout in gaan, belemmert vaak degenen met goede bedoelingen. De sloten op onze deuren sluiten criminelen buiten, maar ook degenen die je beter willen leren kennen. We zien elkaar als concurrenten: in de politiek, in de zakenwereld, persoonlijk. Dat maakt het heel moeilijk je samen in te spannen voor een gemeenschappelijk doel."

Toch zijn er ook genoeg initiatieven die ervoor zorgen dat het wantrouwen langzaam afneemt. "Bijvoorbeeld bij Youth Food Movement zien we ontzettend veel mensen die het anders doen: die samen, soms in ongewone combinaties, de uitdaging aangaan om het anders aan te pakken. Dat resulteert in evenementen, zoals vluchtelingendiners, maar ook in volledig nieuwe bedrijfsmodellen voor jonge boeren."

Verandering

Maar alleen de hulp van de initiatieven is niet genoeg, zegt Creemers. Verandering begint bij jezelf. "De problemen die Terlouw noemt zijn heel urgent: klimaatverandering, plastic soep, verlies aan biodiversiteit. Deze problemen gaan niet alleen om milieu, maar ook om rechtvaardigheid. Onze keuzes hebben een prijs voor anderen. Of je het nu wilt of niet, elke dag bepaal je met je keuzes en gedrag hoe de wereld eruit gaat zien. Je bent sowieso betrokken."

Daarom moet je jezelf een aantal vragen stellen, gaat Creemers verder. "Hoe wil ik dat de wereld eruit ziet? En, de volgende vraag: hoe draag ik hier actief aan bij? De één haalt zijn boodschappen bij een lokale boer, de ander kiest een andere baan, een derde klimt de barricaden op. Begin, wat je stap ook is."