'Turkse regering duldt geen kritiek, zelfs niet over kinderrechten'
Ze komen op voor vrouwen, homo’s, kinderen, voor arbeiders of voor mensenrechten in het algemeen. En ze worden een voor een gesloten. Bij de zuiveringen in Turkije liggen nu ook maatschappelijke organisaties (ngo's) zwaar onder vuur. In de afgelopen weken werden honderden van die organisaties per direct verboden.
Volgens de Turkse regering zijn de organisaties een dekmantel voor terroristische activiteiten. Gelieerd aan de Koerdische PKK of de Gülenbeweging. Maar veel van de gesloten organisaties hebben geen idee wat ze verkeerd hebben gedaan. "We hebben niet eens een aanklacht gezien."
Verzegeld
Het is vier trappen op in een klein kantoorpand in Ankara. En dan: de voordeur van Gündem Cocuk, een organisatie die opkomt voor kinderrechten. Van de klink naar de deurlijst is een touw gespannen, met halverwege een karton met een zegel erop. Wie de deur opent, verbreekt de zegel en overtreedt de wet.
Gündem Cocuk is op last van de gouverneur van Ankara gesloten, de administratie is meegenomen. "Ze hebben niet alleen ons kantoor gesloten, onze organisatie is totaal opgedoekt. Gündem Cocuk bestaat niet meer", zegt Mehmet Yilmaz, directeur van de organisatie. "We kregen alleen de mededeling dat we dicht zijn, niemand heeft ons een reden gegeven."
Naast werken aan veiliger speelplaatsen, deed Gündem Cocuk mediaprojecten met kinderen, om ze een stem te geven. En de organisatie deed onderzoek en schreef rapporten over het effect van geweld op kinderen. "Natuurlijk zijn we daarin kritisch geweest. Op alle partijen, dus ook op de regering", zegt Yilmaz.
Daar zit volgens hem de echte reden voor de sluiting: "Kritiek wordt kennelijk niet meer geaccepteerd in Turkije. Zelfs niet als het gaat over de rechten van kinderen."
"We hebben een bloedige coup gehad. Daar moet de regering op reageren. We moeten zuiveren," zegt Ilnur Cevik, een naaste adviseur van president Erdogan. "Terreurorganisaties als de PKK en de Gülenbeweging zijn geïnfiltreerd in staatsorganen, media, het zakenleven en ook in de ngo’s. Dat is een grote bedreiging voor Turkije, we moeten dat schoonvegen."
Voor de Turkse regering is het woord 'coup' op dit moment voldoende legitimatie voor alle drastische maatregelen die genomen worden. Ook Cevik ziet weinig reden die maatregelen verder te onderbouwen. "Deze leden van de zogenaamde ‘maatschappelijke organisaties’ zijn erop uit de democratie te ondermijnen, het land te ruïneren. Dat kunnen we niet accepteren."
Cevik zegt dat Gündem Cocuk zijn projecten gebruikt om kinderen in het Koerdische zuidoosten van Turkije te indoctrineren. "Ze vertellen die kleine kinderen dat ze de bergen in moeten gaan om in hun afscheidingsoorlog te vechten, net als hun broers en zussen." Bewijs voor die stelling heeft Cevik niet. "Dat zit in de aanklacht", zegt hij.
Maar voor Gündem Cocuk geldt hetzelfde als voor de meeste sluitingen, ontslagen en arrestaties op dit moment: er is geen aanklacht, er is geen officiële verdenking. Laat staan dat er bewijs is geleverd voor terroristische activiteiten.
Gemotiveerd
Directeur Mehmet Yilmaz van Gündem Cocuk vindt het dan ook een absurde verdenking. "Ik ben heel benieuwd naar dat bewijs. Dat is er namelijk niet. Alles wat wij doen is openbaar, ze weten alles over ons, we hebben niets te verbergen. Wij weten zelf dat we helemaal niets met geweld te maken hebben."
De sluitingen van ngo’s en arrestaties van hun medewerkers raakt meer dan alleen de organisaties zelf. Ze zijn ook een signaal naar Turken die er over denken sociaal of maatschappelijk actief te zijn. Wanneer je arrestatie riskeert, denk je wel twee keer na. Ook spreken veel organisaties zich niet meer uit naar het publiek of naar de media.
Voor Yilmaz geldt het omgekeerde: "Sinds de sluiting zijn onze mensen alleen maar extra gemotiveerd," zegt hij, met trots in zijn stem. "We kunnen niet ondergronds gaan, want we moeten het publiek bereiken. Als dat niet mag als Gündem Cocuk, dan maar als individuele activisten. We moeten blijven roepen en schreeuwen en vechten voor de rechten van kinderen."
