'Impact pollenstorm Australië gelijk aan terreuraanslag'

Het alarmnummer was overbezet, duizenden mensen moesten acuut naar het ziekenhuis en er was een nijpend tekort aan medicijnen en ambulances. In Australië worden de massale astma-aanvallen als gevolg van de pollenstorm in Melbourne vergeleken met de impact een terroristische aanslag.

"Met inmiddels zes doden beseffen mensen hoe erg het is geweest", zegt correspondent Robert Portier. "Zes jaar geleden was er voor het laatst zo'n pollenstorm, dus de vraag is nu: hoe gaan we ons hier in de toekomst op voorbereiden?"

Gestorven in de tuin

Duizenden inwoners van Melbourne kregen maandag tijdens noodweer ernstige ademhalingsproblemen. De 20-jarige Hope Carnevali is er een van. De jonge vrouw kreeg thuis een extreme astma-aanval en lag dertig minuten te wachten op de ambulance. Haar familie probeerde haar met mond-op-mondbeademing in leven te houden. De hulpdiensten kwamen te laat en ze stierf op het gazon in de tuin.

Het Australische alarmnummer werd platgebeld. Ambulancepersoneel was niet opgewassen tegen de enorme hoeveelheid patiënten. Dertig mensen moesten direct naar de spoedeisende hulp.

Non-stop 14 uur werken

"Dit niveau van chaos kun je vergelijken met een terroristische aanslag", zegt de chef van de Australische belangenvereniging voor ambulancepersoneel tegen The Guardian. "Van ambulancebroeder tot leidinggevende; ze noemden het de drukste dag van hun carrière. Hulpteams werkten non-stop veertien uur."

Het indirecte dodental ligt vermoedelijk nog hoger. "Denk aan iemand die een hartaanval kreeg, getriggerd door de pollenstorm", zegt Portier. Opvallend is dat naar schatting een derde van alle slachtoffers voor de pollenstorm nooit last heeft gehad van astma.

De oorzaak

Bij de allergie-uitbraak speelden twee zaken een grote rol: noodweer en stuifmeel (pollen). In Australië is het lente en daardoor zijn er veel pollen in de lucht. Normaal gesproken is het meeste stuifmeel te groot om in je longen te raken. Maar door de zware regenbuien versplinterde het stuifmeel in kleinere deeltjes, die wel in je luchtwegen terecht kunnen komen.

"Onder normale omstandigheden is regen juist goed tegen allergische reacties op stuifmeel", legt longarts Noël Schlösser van ziekenhuis Isala Zwolle uit. "Net als bij de sloop van een gebouw slaat het sproeien van water stof in de lucht neer." In dit geval was de regen zo heftig dat er juist een extra dikke concentratie aan kleine deeltjes stuifmeel in de lucht terechtkwam.

Volgens de arts is zo'n twintig tot dertig procent van de Nederlanders allergisch voor pollen. Niet iedereen heeft er last van. Pas bij blootstelling aan forse hoeveelheden stuifmeel kan het tot eczeem, hooikoorts of astma leiden. Dat verklaart waarom een derde van de Australiërs er nu pas last van had.

De pollenstorm is een unieke situatie, die in Australië voor het laatst in 2010 voorkwam. De laatste keer daarvoor was in de jaren 80. Ook in Europa is het wel eens voorgekomen, zoals in Groot-Brittannië en Italië. In Nederland is er geen geval van bekend.

Ook in Nederland mogelijk?

"Ik zeg altijd: alles is mogelijk. Maar de kans op zo'n pollenstorm in Nederland is uitermate klein", zegt Schlösser. Dat komt voornamelijk door het klimaat. In Nederland komen vergelijkbare weersextremen als in Melbourne zelden voor in de lente. Ook het verschil in landschap speelt een rol.

Met klimaatverandering in het achterhoofd, lijkt de kans in de toekomst wellicht iets groter. "Denk aan vorige kerst", zegt de longarts. "Toen was het 13 graden en stonden voor het eerst de bomen in bloei. Artsen onderling noemden het de hooikoortskerst, want mensen kregen last van de pollen in de lucht."

Toch benadrukt Schlösser dat de gebeurtenissen in Australië "wel heel erg extreem zijn".

Ook de Australiërs zien dat in, zegt correspondent Portier. Ondanks de kritiek op de gebrekkige medicijnvoorraden en het tekort aan ambulances. "Op iets wat zo weinig gebeurt, is het lastig voorbereiden. Dat snappen de Australiërs."