EU en Turkije schipperen tussen mensenrechten en vluchtelingendeal
Moet Europa nog wel doorgaan met onderhandelen met Turkije over toetreding tot de EU? Die vraag ligt vandaag voor in het Europees Parlement. Het lijkt er sterk op dat een meerderheid van het parlement de onderhandelingen wil bevriezen. Pas als Turkije de noodtoestand opheft en de mensenrechten beter respecteert, kunnen wat betreft het parlement de onderhandelingen worden hervat.
De ergernis in Brussel over de houding van Turkije is groot. Peter van Dalen van de ChristenUnie: "Erdogan schendt op grote schaal de mensenrechten. Hij zet de lijn die hij in het verleden heeft ingezet, alleen maar verder door."
Kati Piri (PvdA): "Zolang de noodtoestand telkens wordt verlengd, willen wij niet verder praten over toetreding. We moeten de bal in Ankara neerleggen."
De onderhandelingen tussen Turkije en de EU over toetreding lopen al jaren. Begin dit jaar werd als onderdeel van het vluchtelingenakkoord met Turkije juist afgesproken dat die besprekingen zouden worden versneld. In ruil daarvoor houdt Turkije vluchtelingen tegen die Griekenland proberen te bereiken.
Stoppen met onderhandelen over het Turkse EU-lidmaatschap kan ook het einde betekenen van de vluchtelingendeal. Daarom zeiden de ministers van Buitenlandse Zaken vorige week nog dat ze willen blijven praten met Turkije.
De voorzitter van het Europees Parlement, Martin Schulz, heeft de parlementariërs op het hart gedrukt om het debat niet met gestrekt been in te gaan. Dat zou de Turken kunnen provoceren en de vluchtelingendeal op het spel zetten. Ook een akkoord over het slepende conflict op Cyprus zou daaronder lijden.
We willen liever niet dat Turkije lid wordt van de EU.
Maar de meeste parlementariërs zijn niet van plan zich in te houden. Piri: "Het is een beetje raar om onderhandelingen met Turkije te gebruiken als argument tegen stevige taal. Die dingen moet je gescheiden houden."
Esther de Lange van het CDA: "Wij zijn nooit een fractie die er met gestrekt been ingaat. Maar we zeggen wel al jaren dat we liever niet willen dat Turkije lid wordt van de EU."
Hans van Baalen van de VVD is een van de weinige Nederlandse Europarlementariërs die de onderhandelingen niet direct wil stopzetten. Hij benadrukt dat er in de praktijk al nauwelijks meer onderhandeld wordt. "De VVD wil de vluchtelingendeal behouden en nu niet eenzijdig en direct de toetredingsonderhandelingen opzeggen."
Er komt dus waarschijnlijk een ferme boodschap van het Europees Parlement, maar in de praktijk zal dat weinig gevolgen hebben. Niet het parlement, maar de EU-lidstaten en de Europese Commissie beslissen of er nog met Turkije gepraat wordt over lidmaatschap.
Toch denkt Piri dat een krachtige boodschap wel degelijk effect heeft. "Het is een sterk politiek signaal naar de regeringsleiders. Vorige week hebben de ministers van Buitenlandse Zaken uren over Turkije gepraat. Volgende maand doen de regeringsleiders dat. Van hen verwachten we een krachtige boodschap en daar kan een stemming in het Europees Parlement bij helpen."