Zelfportret met strohoed

Gevonden schetsboek Van Gogh: van onschatbare waarde of nep?

Sommige kenners spreken van een monumentale vondst, maar het Van Gogh Museum noemt het nep. Een onlangs opgedoken schetsboek van Vincent van Gogh leidt tot commotie onder kunstkenners. Tot begin dit jaar was het boek onbekend bij het grote publiek, vandaag wordt het gepresenteerd als het verloren schetsboek van Van Gogh.

De discussie tussen kenners gaat over een oud kasboek met daarin maar liefst 65 tekeningen, waarvan sommigen dus denken dat ze van de hand van de beroemde Nederlandse kunstenaar zijn. Het kasboek werd gevonden in de oude inventaris van Café de la Gare in de Franse stad Arles. Boven het café huurde Van Gogh indertijd een kamer.

De kunstschilder en tekenaar zou het oude, nog ongebruikte kasboek, hebben gekregen van de eigenaars van het café met wie hij bevriend was. In het schetsboek staan portretten, landschappen, voorstudies en ook een zelfportret van Van Gogh, die hij zou hebben gemaakt in de periode tussen 1888 en 1890. Het boek zou door de kunstenaar naar de eigenaren van het café zijn teruggestuurd, toen hij naar een inrichting in Saint-Rémy was verhuisd.

  • Éditions du Seuil
    Veld zonnebloemen in Saint-Rémy-de-Provence
  • Éditions du Seuil
    Portret van Joseph-Michel Ginoux II
  • Éditions du Seuil
    Rietstudie
  • Éditions du Seuil
    Zelfportret met strohoed

Het werk is volgens kunstkenners van onschatbare waarde want het geeft inzicht in de stijl en onderwerpkeuze van de kunstenaar. Zijn periode in Arles staat bekend als een van zijn productiefste periodes. Mogelijk hebben er nog meer schetsen in het boek gezeten want er zijn ook pagina's uitgescheurd. Waar die zijn gebleven is onbekend.

Een van die kenners is de internationaal hoog aangeschreven kunsthistorica Bogomila Welsh-Ovcharov. Zij heeft de werken gebundeld in het boek Vincent van Gogh. Het verloren schetsboek uit Arles.

Vraagtekens

Het Van Gogh Museum zegt dat de tekeningen niet van Van Gogh zijn. Een van de argumenten van het museum is dat er in de tekeningen geen ontwikkeling zit, zegt directeur Axel Rüger. "Wij kunnen in deze tekeningen de stijl en het handschrift van Van Gogh niet herkennen."

Tekeningen van Van Gogh: nep of historische vondst?

Rüger spreekt niet van 'valse' werken, want dat zou volgens hem suggereren dat iemand ze met opzet vervalst heeft. Zover wil hij niet gaan. "Onze mening is gebaseerd op onze ervaring. We zijn dag en nacht met Van Gogh bezig en beheren 500 werken van hem. Dus er is veel kennis en expertise, en op basis daarvan zijn we tot deze conclusie gekomen."

Het is niet logisch dat de tekeningen in bruine inkt zijn gemaakt, zegt hij. "Van Gogh gebruikte in die periode in Arles en Saint-Rémy geen bruine inkt. Dat hebben we nog nooit in een tekening gezien. We hebben zwarte inkt gezien, en heel incidenteel paarse inkt."

  • Éditions du Seuil
    Dennebomen in de tuin van de inrichting in Saint-Rémy II
  • Éditions du Seuil
    Studie van twee bloeiende amandeltakken
  • Éditions du Seuil
    Boten op zee, Saintes-Maries-de-la-Mer

Er zijn wel bruine tekeningen van Van Gogh, zegt Rüger, maar die zijn van origine zwart. "Dat heeft te maken met verkleuring van de inkt. Dat kan bij het schetsboek niet het geval zijn, want dat heeft jaren dicht gezeten. En het papier waarop ze getekend zijn, is niet verkleurd."

Ook de manier van tekenen strookt niet met de kennis van het Van Gogh Museum. "Van Gogh was een hele krachtige tekenaar, en dat missen we hier. Ook zijn er ongerijmdheden op topografisch gebied. Hij tekende altijd precies wat hij voor zich zag, en sommige gebouwen zijn hier weergegeven op een manier die niet klopt met de realiteit."

Het Van Gogh Museum zal het gepubliceerde boek nog eens grondig bestuderen, maar Rüger denkt niet dat de mening van het museum nog verandert. Hij gaat ervan uit dat de discussie over de werken nog wel even doorgaat. "Dat zie je altijd bij dit soort vraagstukken. Ik kan me goed voorstellen dat er zich nog andere experts in de discussie mengen."

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl