'Triest dat mensen na lang lopen horen dat hun medicijn er niet is'
De invloed van de zogenoemde Index of Access to Medicine is onmiskenbaar, maar het wil nog niet vlotten met het toegankelijk maken van medicijnen voor mensen in arme landen. Dat blijkt uit de vandaag gepubliceerde vijfde editie van de ranglijst.
Die kijkt naar de prestaties van de twintig grootste farmaceutische bedrijven en beoordeelt op basis van een groot aantal factoren wat die bedrijven doen om hun middelen bereikbaar te maken voor mensen in ontwikkelingslanden. Voor de vijfde keer kwam farmaceut GSK als beste uit de bus.
Weerbarstig
Maar ondanks alle projecten die door de farmaceuten in gang zijn gezet zijn veel middelen toch niet of nauwelijks te krijgen. En als ze wel beschikbaar zijn, kunnen de meeste mensen ze niet betalen. Of onnodig duur worden door corruptie.
In Kenia stuitte NOS-correspondent Kees Broere op de weerbarstige praktijk. Farmaceutische bedrijven hebben daar een reeks projecten lopen die bijdragen aan het toegankelijker maken van geneesmiddelen voor de bevolking.
"Het is heel triest dat mensen kilometers lopen vanuit hun dorp naar een gezondheidscentrum om daar dan te horen te krijgen dat we het medicijn dat ze nodig hebben niet hebben", zegt Joy Mwangemi. Ze is verpleegkundige in zo'n dorpskliniek. "Wat we hier aan medicijnen hebben, is wat we binnen krijgen, niet wat we nodig hebben."
Ook de onderzoekers van de Index vinden dat de ontwikkelingen te traag gaan. "Er moet nog een heleboel meer gebeuren", zegt Jay Iyer, directeur van de Index of Access to Medicine. "Zeker op het gebied van de betaalbaarheid van medicijnen en het voorkomen en stoppen van wangedrag op dit gebied."
Te traag
"Als farmaceut kom je niet langer weg met alleen maar winst maken", stelt Iyer. "Je moet met duurzame oplossingen komen. Je hebt een gezond bedrijf nodig, maar ook gezonde mensen. Als die gezonder worden, zijn ze ook je toekomstige klanten."
De Index, die door een klein clubje mensen wordt gemaakt, heeft invloed op de miljardenindustrie, vertelt Iyers rechterhand Suzanne Wolf.
"We zitten aan tafel met de ceo's in de boardrooms van de bedrijven en leggen hen uit wat ze beter kunnen doen. En zo'n zestig grote beleggers en banken gebruiken onze Index als ze naar de farmaceutische bedrijven gaan om over investeringen te praten."
Verder zit directeur Jay Iyer met de groten der aarde bij het World Ecomic Forum in Davos en is ze geregeld te gast bij armoedetoppen van de Verenigde Naties.
Win-winsituatie
De farmaceuten werken bij hun projecten in arme landen vaak samen met ngo's zoals AMREF Flying Doctors. Dan gaat het bijvoorbeeld om trainingen waar mensen leren in afgelegen streken basiszorg te verlenen, of projecten om de vaccinatiegraad tegen bepaalde ziekten te verhogen door vaccins tegen lage prijzen of gratis beschikbaar te stellen.
"Dit is absoluut voor zowel Amref als GSK een win-winsituatie", zegt Eddie Machache van AMREF in Kenia. "Zij kunnen hun strategie uitvoeren, wij geven hen toegang tot de dorpsgemeenschappen. GSK kan zo de kleine winst plukken van zijn investeringen."
Dekmantel
Maar Kamamia wa Murichu, de voorzitter van de Keniaanse Associatie van Distributeurs van Medicijnen, is kritisch over de projecten van de farmaceuten. "Ik noem het een dekmantel. Laat ze op een oprechte manier zaken doen. Laat ze Afrikanen, die toch al benadeeld zijn, fatsoenlijke prijzen in rekening brengen."