Gratis online college steeds populairder
Steeds meer mensen melden zich aan voor gratis online cursussen, opgezet door Nederlandse universiteiten. Dat blijkt uit een rondvraag door de NOS bij negen van de grootste Nederlandse universiteiten. In 2014 kregen ze bij elkaar een kleine 500.000 aanmeldingen binnen voor hun MOOC's, een afkorting van Massive Open Online Courses.
In 2015 was dat aantal al nagenoeg verdubbeld en dit jaar is het aantal aanmeldingen nog steeds aan het groeien en stond de teller halverwege het jaar op ongeveer 700.000.
Op Dé Onderwijsdagen, een congres over ICT en onderwijs, wordt deze week gesproken over onder meer deze MOOC's. Op het congres zal ook minister Bussemaker van Onderwijs aanwezig zijn. Zij wil de subsidie voor digitaal onderwijs in 2018 verhogen van 1 miljoen naar 2 miljoen euro.
De MOOC is overgewaaid uit de Verenigde Staten. Na online inschrijving voor zo'n cursus, kunnen deelnemers vanuit de hele wereld en met verschillende achtergronden gratis online video's bekijken, waarin hoogleraren college geven. Daarnaast kunnen deelnemers als onderdeel van de cursus vaak meedoen aan online discussies, opdrachten inleveren en deelnemen aan toetsingsmomenten. Ze moeten alleen betalen als ze een bewijs van deelname willen: dan krijgen ze een certificaat.
Een van de Nederlandse instellingen die meedoen aan de trend, is de Universiteit Twente. Hoogleraar Jos van Hillegersberg geeft daar de MOOC Supply Chain Innovation. In een klein, donker kamertje op de universiteit, gevuld met green screen, camera, autocue en wat felle lampen, neemt Van Hillegersberg de introductie voor de nieuwe cursus op.
Hij houdt zich al langere tijd bezig met MOOC's en benadrukt het verschil met het geven van gewone colleges. "De informatie die je geeft, moet compacter zijn, dus je denkt meer na over wat je zegt. Ook moet je in gedachten houden dat deelnemers vanuit de hele wereld afkomstig zijn en dus in verschillende contexten leren." Waar die deelnemers dan vandaan komen? "Van Nepal tot Brazilië, van IJsland tot Congo."
De cursussen worden op verschillende niveaus aangeboden: sommige adviseren een vooropleiding, andere zijn toegankelijk voor iedereen. De MOOC 'Scratch', van de TU Delft, gaat hierin nog wat verder. Scratch is bedoeld voor kinderen van 8 jaar en ouder, en leert hun spelenderwijs programmeren. De gegevens die de universiteit binnenkrijgt over het verloop van de cursus, kunnen worden gebruikt voor onderzoek naar leerprocessen bij kinderen.
De Universiteit Twente ziet het maken van MOOC's als mooie aanvulling op het werk van een hoogleraar. "Veel informatie wordt uit bestaande vakken gehaald, bovendien werkt het opnemen van de MOOC's als een training voor de docent in het kader van lesgeven en leerprocessen", zegt Eduardo Hermsen, medewerker van de UT en ook betrokken bij de MOOC over Supply Chain Innovation.
De in Nederland gemaakte MOOC's zijn vaak in het Engels. Behalve dat universiteiten positief staan tegenover het gratis overbrengen van kennis door deskundigen, kunnen de cursussen ook helpen bij het werven van internationale studenten. De Rijksuniversiteit Groningen heeft de MOOC 'Introduction to Dutch' ontwikkeld, waar zich in eerste instantie al 20 duizend deelnemers van over de hele wereld voor aanmeldden. Nog steeds is de gratis online cursus Nederlands van de RUG populair; inmiddels hebben zich in totaal al 120 duizend deelnemers aangemeld. Bovendien heeft de MOOC bijgedragen aan het leren van Nederlands aan Syrische vluchtelingen.
Geen vervanging, maar aanvulling
Het aanmelden voor een MOOC is laagdrempelig. Het is gratis en online, dus de stap is snel gezet. Deze laagdrempeligheid biedt geen garantie tot volhouders: bij veel universiteiten rondt maximaal 4 procent van de deelnemers de cursus af.
Robert Schuwer, lector ICT aan de Fontys Hogeschool en deskundige op het gebied van MOOC's, denkt dan ook niet dat de gratis online cursussen het snel van 'echte' studies zullen winnen: "Bij MOOC's wordt er vaak alleen specifieke kennis overgedragen in een losse cursus, in tegenstelling tot de samenstelling van vakken bij reguliere universitaire opleidingen. Bovendien zijn er nog geen officiële studiepunten met de cursussen te verdienen."