Hoofdkwartier van de AIVD in Zoetermeer
NOS NieuwsAangepast

'Onschuldige burgers dreigen in fuik geheime dienst te komen'

  • Joost Schellevis

    Techredacteur

  • Joost Schellevis

    Techredacteur

Het kabinet wil dat de geheime diensten AIVD en MIVD op veel grotere schaal mogen aftappen op internet. Dat kan ook gevolgen hebben voor onschuldige burgers, zeggen critici. Op dit moment is de kans nog erg klein dat die in de fuik van de geheime dienst terechtkomen, maar die kans dreigt volgens de critici door het nieuwe wetsvoorstel groter te worden.

Nu mogen de geheime diensten nog alleen individuele internetverbindingen aftappen, bijvoorbeeld als iemand een aanslag lijkt voor te bereiden. Als het aan het kabinet ligt mogen binnenkort ook veel minder gerichte taps worden geplaatst, waarbij grotere hoeveelheden internetverkeer worden doorzocht.

Volgens de overheid is dat nodig om terrorisme te bestrijden, maar privacyvoorvechters vinden dat het veel te ver gaat. "Grote groepen onschuldige burgers kunnen straks worden afgetapt", zegt Daphne van der Kroft van burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom.

Het kabinet is niet scheutig met het geven van voorbeelden waarvoor de nieuwe wet zal worden gebruikt, maar de NOS kreeg eerder een document in handen met meerdere voorbeelden. Zo denkt de overheid na over het onderscheppen van internetverkeer tussen een bepaalde stad en een chatdienst. Ook openbare wifi-hotspots, zoals wifi in de trein, kunnen doelwit worden.

Als je gegevens op die manier terechtkomen bij de geheime dienst, mag die daar niet zomaar in rondneuzen: daarvoor moet opnieuw toestemming worden gevraagd aan de minister en aan een speciale toetsingscommissie. Maar juist op die toetsingscommissie is kritiek, onder meer van de Raad van State, die de commissie niet sterk genoeg vindt.

Zo snel mogelijk verwijderd

Mochten gegevens van onschuldige burgers terechtkomen in de datahooiberg van de geheime dienst, dan worden die zo snel mogelijk verwijderd, beloven de geheime diensten.

Data mogen maximaal drie jaar worden bewaard. Ook op die termijn heeft de Raad van State kritiek. Het hoogste adviesorgaan van de regering vreest dat die bewaartermijn in strijd is met het Europese mensenrechtenverdrag. Het kabinet legt die kritiek naast zich neer.

Ook de ict-branche is niet blij mee met het wetsvoorstel. "De geheime dienst krijgt hiermee buitenproportioneel veel bevoegdheden", zegt Lotte de Bruijn, directeur van branchevereniging Nederland ICT. Die organisatie vreest dat Nederland minder aantrekkelijk wordt voor internationale bedrijven en dat mensen ict-bedrijven minder vertrouwen.

Hacken

Ook op een andere manier kunnen onschuldige burgers in het vizier van de geheime dienst komen. Een onderbelicht onderdeel van de nieuwe wet is dat niet-verdachte burgers mogen worden gehackt als de geheime dienst op die manier bij een doelwit kan komen.

Dat betekent dat wie een gemeenschappelijke Dropbox-folder met een doelwit van de geheime dienst deelt, of op dezelfde server een website heeft, mag worden gehackt om via die omweg toegang te krijgen tot de gegevens van iemand met snode plannen.

Aangepast

Het wetsvoorstel werd eerder aangepast na forse kritiek van onder meer Amnesty International, het College voor de Rechten van de Mens en de voltallige ict-branche. In reactie daarop kwam er meer onafhankelijk toezicht.

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl