Op sommige plekken in Jarablus is zwaar gevochten
NOS NieuwsAangepast

IS laat zijn sporen na, maar bevrijd Jarablus ademt weer

  • Lucas Waagmeester

    correspondent in Turkije

  • Lucas Waagmeester

    correspondent in Turkije

De meeste huizen en gebouwen in Jarablus staan nog overeind. En na een paar weken werken hebben de Turken ook de schooltjes en het ziekenhuis weer operationeel. Maar het stadje in Noord-Syrië, dat eind augustus werd bevrijd, is hard geraakt. Na twee jaar IS zijn veel mensen gevlucht. En wie bleef, is zwaar getraumatiseerd.

Het Turkse leger veroverde Jarablus samen met een militie van het Vrije Syrische Leger. De vrij gemakkelijke militaire overwinning, blijkt nu, was het begin van actieve Turkse inmenging in de oorlog. Deze week kreeg de NOS toestemming om, beschermd door Syrische strijders, een paar uur Jarablus te bezoeken.

Opgehangen

"Het waren zware dagen", zegt Halil, een man van in de veertig. Waar zijn kinderen bij staan, vertelt hij kalm wat zijn stadje heeft doorgemaakt. "Er werd veel gemarteld. Ze sneden mensen de keel door, ze werden opgehangen. Ze voetbalden met de hoofden."

Een cirkelvormig pleintje midden in Jarablus is nu omgedoopt tot het 'Plein van de Martelaren'. Halil vertelt hoe de mensen er moesten samenkomen om te kijken naar openbare executies. "Het lijkt erop dat het nu beter wordt. Hopelijk is het voorbij, en kunnen we weer gaan leven."

'In Jarablus werd de bevolking gedwongen te kijken naar executies'

Overal in Jarablus lopen gewapende mannen rond, met en zonder uniform. Geharde strijders, maar ook jonge jongens. "Ik ben 23", zegt Zeko. Hij heeft een gloednieuwe Kalasjnikov om zijn nek en oogt niet ouder dan 17. "Ik kom uit Jarablus, het is hier oorlog dus ik doe mee."

De mannen lijken vertrouwen te hebben. Het stadje en de omliggende dorpen zijn stevig in handen van het Vrije Syrische Leger.

Turkije opende vorige maand een tweede front langs de grens met Syrië, honderd kilometer meer naar het westen. Ook daar is nu een buffer van zo'n dertig kilometer Syrië in, waar IS is verdreven. Een van de doelstellingen van Turkije is om een lange, brede strook langs de grens veilig te stellen zodat er vluchtelingen naar terug kunnen keren. In Jarablus gebeurt dat inmiddels mondjesmaat.

  • NOS / Lucas Waagmeester
    Nog niet alle tekenen van IS zijn uitgewist
  • NOS / Lucas Waagmeester
    Mohammed heeft een emmertje eten bemachtigd
  • NOS / Lucas Waagmeester
    Een Turkse hulporganisatie deelt eten uit
  • NOS / Lucas Waagmeester
    Kruis dat door IS is gebruikt voor executies

Behalve IS verdrijven, wil Turkije voorkomen dat Koerdische milities het gebied langs de grens innemen. De Koerdische YPG probeert al lange tijd twee gebieden die het in Noord-Syrië in handen heeft aan elkaar te verbinden. Door Jarablus en het land ten westen van het stadje te bezetten, wil Turkije dat voorkomen.

De strijders van het Vrije Syrische Leger in Jarablus weten goed wat hen te doen staat in ruil voor de Turkse steun. "Als het bevel komt om de YPG te bestrijden, dan staan wij klaar om dat te doen", zegt Mohammed. De Verenigde Staten werken in Noord-Syrië samen met de YPG, maar volgens Mohammed is dat niet goed. "Er is geen verschil tussen de YPG, de PKK en IS."

Vooral aan het front meer naar het westen dreigt dat tot problemen te leiden. Het Turkse leger samen met het Vrije Syrische Leger aan de ene kant en de YPG aan de andere kant proberen het stadje Al Bab in te nemen. Turkse vliegtuigen bombardeerden daarbij deze week al stellingen van de door de Verenigde Staten gesteunde YPG.

Aleppo

Dat de oorlog hier een onoverzichtelijk kluwen is geworden, blijkt ook uit het verhaal van Emre. Hij is Turkmeen en wist naar Turkije te vluchten toen IS in 2014 Jarablus veroverde. Inmiddels is hij terug en probeert hij zijn telefoonwinkeltje weer op te starten. "Maar mijn broer vluchtte naar Aleppo, dat leek toen een goed idee."

Inmiddels is de broer van Emre ook in Aleppo niet meer veilig. Het is nog geen 150 kilometer verderop, maar terugkomen naar Jarablus lukt hem niet. "Je weet in Noord-Syrië nooit meer welke weg veilig is, waar gevochten wordt, wie op welke plek de baas is. Koerden, IS, andere milities, je hebt geen idee wie je onderweg gaat tegenkomen."

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl