Buchmesse: nog veel te winnen voor het Nederlandse boek

• Jeroen Wielaert

  Verslaggever

In het Nederlandse paviljoen in Frankfurt liggen ze in grote stapels, met treffende Duitse titels. Muttermale, van Arnon Grunberg. Die vielen Leben der Jan Six, Geert Mak. Dies sind die Name, Tommy Wieringa. Die Konsequenze, Niña Weijers.

Er is Duitse klandizie genoeg. "Goede handel", zegt een van de verkoopsters. "Het is anders dan toen Finland gastland was, twee jaar geleden. Veel thrillers. Indonesië was het vorig jaar, met weinig vertalingen. Met Nederlandse boeken gaat het duidelijk beter. Grunberg en Mak doen het het beste, maar ook de kinderboeken lopen goed. Heel leuk!"

Zo is het op de Frankfurter Buchmesse, waar het Nederlandstalige boek in 2016 weer Schwerpunkt is, sinds die eerste keer in 1993. Er is sinds die tijd veel veranderd in de internationale verkoop van Nederlandse boeken.

Veel professioneler

Henk Kraima was in 1993 directeur van de CPNB, het vaderlandse propagandaplatform voor boeken. Op de huidige Buchmesse ziet hij de schaalvergroting voor Nederland. "Het is onvergelijkbaar", zegt hij met een twinkeling in zijn ogen. "Het was destijds bijna amateuristisch, maar tegelijk ook goed. Toen was het een doorbraak voor Nederland. Er was amper interesse bij buitenlandse uitgevers. De professionaliteit waarmee het nu is aangepakt, zal grote impact hebben op de internationale uitgevers."

Op het oog zijn de dimensies niet veranderd voor de geoefende Buchmesse-bezoeker. In hal 5 vormen de verzamelde Nederlandse en Vlaamse uitgeverijen niet meer dan een wijkje met stands, tussen die van Turkije en Italië. Business as usual. Het heeft niets feestelijks. Vooral de Italiaanse buren pakken uitbundiger uit, met pilaren, glitter en al, om te beginnen met Vaticaanstad, doorgaans geen centrum van opmerkelijke literatuur.

Anders is het in het Nederlandse paviljoen in de Forumhal, met de verbeelding van de Noordzeekust in een opstelling met gedempt licht. Daar komt veel Duits publiek op af. Het blijft open tot in het komende slotweekend.

Op wat vooral een evenement voor uitgevers en agenten is, voelen schrijvers zich wat ontheemd. Dimitri Verhulst peinst: "Ik zit liever thuis te schrijven, da's echt een feest. Het is prettig om werk te kunnen lezen van schrijvers uit een ander taalgebied. Dus waarom niet omgekeerd? Ik weet niet of ik een goede ambassadeur ben van mijn eigen boeken. Het is het beste als ze zichzelf verkopen, maar zo werkt het niet."

Een man uit Keulen komt een handtekening halen bij de Vlaamse schrijver. "Hij is nieuw voor me. Het blijft verbazend hoeveel schrijvers er uit die kleine landen komen. Ik versta ze wel. Het zijn toch ook een soort buren."

Amerika veroveren

De speciale aandacht voor de letteren van de Lage Landen is ten eerste bijzonder Duits. Juist deze Buchmesse moet fungeren als springplank naar een lastig te veroveren bolwerk: de Engelstalige markt. Het is een hard gegeven: in die sector zwelgen ze in hun eigen taal, kopen ze hoogstens 4 procent in aan vertalingen uit het buitenland.

"Er moet nog veel gebeuren in Engeland en Amerika", zegt Tiziano Perez, de directeur van het Nederlands Letterenfonds. Hij heeft uitnodigingen van tientallen uitgeverijen uit New York op zak om de Nederlandse literatuur te bepleiten.

Heel strijdbaar zegt Mizzi van der Pluijm, uitgever van Atlas: "Een van mijn missies is om Geert Mak in Amerika te slijten". Mak zelf blijft er laconiek onder: "Het zou leuk zijn om de oceaan over te gaan, maar ik lig er niet wakker van. Een vertaling van mijn reis met Steinbeck zou leuk zijn. Die naam kennen ze daar."

Uitgever Peter Nijssen (AP) weet ook hoe ondoordringbaar de Engelstalige markt is. "We komen daar vooral om te halen, maar we kunnen er heel weinig brengen. Onze auteur Ilja Pfeijffer heeft met een vertaling van zijn roman La Superba wel succes gehad met een rondreis door Amerika."

In Frankfurt is het voor Pfeijffer zelf een leuke herinnering: "Die tournee was heel leuk. Uitgever Will Evans belde. Mijn boek was zijn bestseller. Er waren al 500 exemplaren verkocht".