Duitse ervaringen in Kunduz 'frustrerend'

Door verslaggever Mattijs van de Wiel

Als kabinet en Kamer besluiten tot een politie-opleidingsmissie in Kunduz, zal deze zich aansluiten bij de Duitsers, die al sinds 2002 in de provincie actief zijn. Uit WikiLeaks-ambtsberichten uit Afghanistan blijkt hoe moeilijk die missie is.

Uit telegrammen van de Amerikaanse ambassade in Kabul, maar ook uit ambtsberichten uit Berlijn is de verslechterende veiligheidssituatie in de provincie een terugkerend punt van zorg. Zoals de toenmalige gouverneur van Kunduz in november 2008 de Amerikanen vertelt:

"De toename van dodelijke aanvallen door opstandelingen beangstigt de autoriteiten. De raketaanvallen, bermbommen en zelfmoordaanslagen tegen buitenlandse militairen, gecombineerd met verfijnde aanslagen op de politie zijn erg frustrerend."

Raketwerpers

Volgens de gouverneur is het destabiliseren van de provincie Kunduz op dat moment een prioriteit voor de Taliban. In mei 2009 reist een ambassademedewerker vanuit Kabul naar Kunduz. De troepen daar worden tijdens zijn bezoek met raketwerpers beschoten. In zijn verslag schrijft hij

"Het is ontstellend om je te realiseren dat dorpen die letterlijk op steenworp van de grote weg naar Kabul liggen, een no-go-area zijn doordat er opstandelingen zitten."

Het is een enorme klus om daar een goed functionerende politiemacht op te zetten. Veel politiemannen zijn analfabeet, veel hebben een drugsprobleem en ze zijn corrupt. Bovendien hebben ze ook geen spullen, staat in een telegram uit 2008:

"Ze hebben geen communicatiemiddelen, ze communiceren via hun eigen mobiele telefoons, die het 's nachts vaak niet doen. Ze hebben geen uniforms, geen auto's, geen brandstof, geen huisvesting."

Conservatief

De Duitsers hebben het voor het zeggen in het noordoosten van Afghanistan. Als de missie doorgaat vallen de Nederlanders onder Duits commando. Daarover zijn er ook klachten. De voormalig gouverneur van Kunduz zegt dat hij teleurgesteld is

"De Duitsers zijn te conservatief in hun aanpak. Als hun eenheden reageren op een aanval, doen ze dat alleen na dagen voorbereiding, zodat de opstandelingen alle tijd hebben om weg te komen."

De ambassadeur in Berlijn meldt minister Clinton dat Duitse militairen van alle rangen gefrustreerd zijn dat politici het nog steeds een wederopbouwmissie noemen. "Politici zijn niet eerlijk over de aard van de Duitse militaire missie. Het is niet alleen hulpverleners beschermen en putten slaan, er wordt tegen keiharde rebellen gevochten."

NAVO

De Duitsers zijn in Kunduz begonnen met langdurige opleidingen, die onder verantwoordelijkheid van de Europese Unie vallen. Later zijn de Amerikanen begonnen met korte trainingen van een paar weken, onder NAVO-vlag. Tegenstanders noemen dat een verkapte oorlogsmissie, de agenten zouden in korte tijd worden getraind om tegen de Taliban te vechten.

Maar uit de WikiLeaks-documenten blijkt dat de Duitse autoriteiten steeds enthousiaster zijn geworden over die NAVO-aanpak. In maart 2009 meldt een Duitse militair dat ook de trainers het liever op die manier doen.

"Het is makkelijker om vrijwilligers te vinden die voor de NAVO-trainingen naar Afghanistan willen. Want in tegenstelling tot de Europese training, kom je daarbij ook buiten de compound en kun je wat doen."

Het kabinet wil 45 trainers voor het Europese programma leveren en 165 voor de NAVO-trainingen, ondersteund en beschermd door ruim 300 militairen.