Picasso was ook (eventjes) pottenbakker, nu te zien in Scheveningen

• Jeroen Wielaert

  Verslaggever

Ver van Parijs vond hij nieuwe inspiratie bij oude pottenbakkers in Vallauris, in Zuid-Frankrijk. Het was vlak na de Tweede Wereldoorlog. Pablo Picasso had de bezetting meegemaakt in Parijs, de wereldstad waar hij furore had gemaakt als tomeloze Spaanse kunstenaar. Hier, in dat dorpje dicht bij de Middellandse Zee, werd in hem nieuw vuur ontstoken door stokoude processen. Het is de basis voor de expositie Picasso aan Zee in museum Beelden aan Zee in Scheveningen.

Direct bij de entree staat zijn geit. Picasso hield van dieren op zijn erf. Hij maakte ze graag zelf met afval dat hij op straat aantrof. Hij knutselde ze bij elkaar en werkte ze vervolgens in brons af tot een nieuw beest. Je kunt er niet omheen, op de ruime Scheveningse tentoonstellingsvloer waar de andere werken de aandacht trekken.

Picasso had genoeg van het deprimerende Parijs van de bezettingsjaren. Hij had die tijd er doorstaan als beroemde, maar bedrukte kunstenaar en verlangde terug naar Spanje. Maar onder het regime van dictator Franco kon hij daar als communist onmogelijk terugkomen. In het dal van zijn kunstenaarschap leerde hij in Vallauris een leuk stel kennen: Georges Ramie en Suzanne Douly. Ze gaven hem nieuwe inspiratie voor creaties met oeroud materiaal: de rossige klei van de rivieren uit de streek.

Vogels, geiten, stieren, maar ook vrouwen - de hele boel, zijn beestenboel. Picasso klaarde weer op bij het kijken naar de vazen en schalen die uit de op houtskool gestookte ovens kwamen. Hij beschilderde alles in de ateliers die hij deelde met de pottenbakkers. Hier was hij niet meer de Ster van Parijs, maar een van de jongens, jofele ambachtslui. Het werd serieproductie: Picasso's voor de Gewone Man. Dat was toen. Ze zijn inmiddels niet meer te betalen en het is dan ook geen handel in de shop van museum Beelden aan Zee.

De expositie gaat vooral om beleving. Voorbij de geit is het een ruimtelijke wandeling langs alles van: vazen, schalen en beelden. In 1957 heeft het Rotterdamse museum Boijmans Van Beuningen al een keuze uit Picasso's keramiek getoond. Het was een selectie van de maker zelf, maar hij kwam niet naar Rotterdam. Een tekst aan de muur legde uit hoe geïnspireerd hij was door het oude vuur van de kleiwerkers van eeuwen voor hem. De pers was destijds verdeeld: Picasso was toch een schilder en geen keramist?

In Vallauris is een nieuw hoofdstuk begonnen van Picasso's grote verhaal. Het was een lange periode die naar zijn laatste grote schilderkunst voerde. In de nieuwe tentoonstelling is geen van die doeken te zien. "Juist niet", zegt directeur Jan Teeuwisse van Beelden aan Zee. "Hij heeft door die pottenbakkers veel geleerd en zich kunnen herpakken om zich op zijn grote finale in de schilderkunst te kunnen voorbereiden. Bij ons gaat het om het zeelicht op zijn keramiek en sculpturen."

Het is een heel dure expositie, gesteund door grote sponsors en tal van fondsen. De staat draagt bij met een garantie voor de verzekeringspremie. Teeuwisse: "Picasso is een speciale divisie. Het zal niet gauw weer gebeuren vanwege de kosten en alles wat ermee samen hangt. Het was voor ons Champions League spelen. Of je hier een Nachtwacht gaat installeren. Op dat niveau ben je hier aan het werk."