Meestervervalser bezorgt kunstwereld nachtmerries
Het is de nachtmerrie van iedere kunstverzamelaar: een duur gekocht schilderij blijkt een goed gemaakte vervalsing.
Dat is precies wat de Amerikaanse - anonieme - koper van het schilderij 'Een onbekende man' van Frans Hals overkwam.
De Amerikaan kocht het schilderij in 2011. Destijds werd het gepresenteerd als een nieuw ontdekt werk van de 17e-eeuwse schilder uit Haarlem. Er werd 9,5 miljoen euro voor betaald. Best veel geld, maar dan heb je ook wat.
Ontmaskerd
Maar dan. Afgelopen maart wordt in Frankrijk een schilderij van de renaissance-schilder Lucas Cranach de Oudere ontmaskerd als een vervalsing. Sotheby's krijgt argwaan wanneer blijkt dat het schilderij afkomstig is uit dezelfde hoek als het schilderij van Frans Hals.
In overleg met de Amerikaanse eigenaar wordt het schilderij onderworpen aan een reeks tests, die uitwijzen dat het schilderij inderdaad een bijzonder goed gemaakte vervalsing is. Waarop Sotheby's de koop ongedaan maakt en de koper zijn geld teruggeeft.
Meestervervalser
Deskundigen spreken bewonderend over de meestervervalser in kwestie ("de beste ooit"). Door een unieke techniek en gebruik van materialen is zijn vervalste werk nauwelijks van het echte werk te onderscheiden. Dit schilderij van Frans Hals was in 2011 al getest. Experts hadden het toen als echt bestempeld.
En dus is de kunstwereld in rep en roer. Want deze Frans Hals is mogelijk het topje van de ijsberg. In de Britse media wordt driftig gespeculeerd over de echtheid van nog eens 25 andere oude meesters. De totale waarde van deze werken, die openbaar werden verkocht, zou meer dan 200 miljoen euro bedragen. Sommigen spreken over 'het grootste kunstschandaal van de afgelopen 100 jaar'.
Het volgende verdachte stuk is ook al genoemd: een schilderij van de 16e-eeuwse schilder Parmigianino. Opnieuw afkomstig van dezelfde bron en opnieuw geveild - in 2012 - door Sotheby's, voor een miljoen euro.
Nieuwe technieken
Ann Demeester, directeur van het Frans Hals Museum in Haarlem, kijkt op van de ontdekking: “Wat bijzonder is, is dat het hier gaat om een echte vervalsing. Het werk was mij al wel bekend, en er circuleerden de laatste tijd geruchten dat er sprake van een vervalsing zou zijn. Meer details over dit werk, en waarom wordt gedacht dat dit een vervalsing zou zijn, ken ik niet.”
De omvang van het werk van Hals fluctueert volgens haar op jaarbasis. "Werk dat op het ene moment aan hem wordt toegeschreven, wordt later juist niet aan hem toegeschreven, en andersom. Dat heeft te maken met steeds weer nieuwe technieken om schilderijen te dateren. En dat geldt dus voor het hele oeuvre van oude meesters."