Personeel ouderenzorg voor eventjes zelf blind, doof of dement

Hoe is het om oud te zijn en afhankelijk van hulp van verzorgenden en verpleegkundigen? Hoe zou je zelf behandeld willen worden in een instelling? Hoe is het om gevoerd te moeten worden?

Personeel in de zorg kan dat nu aan den lijve ondervinden in de Participatiekliniek. Dat is een trainingslocatie in een leegstaande zorglocatie in de Brabantse plaats Megen. De rollen worden daar voor 24 uur omgedraaid: medewerkers van instellingen kruipen in de huid van cliënten en worden verzorgd door acteurs.

Een eerste groep is gisteren aan de training begonnen en heeft vannacht in Megen geslapen. De groep is gisteren met de bus opgehaald bij de instelling waar ze werken. Ze zijn volgens de begeleider van het project, Stef Verhoeven, als personeelsleden ingestapt en als cliënten uitgestapt.

Geriatrisch trainingspak

Op een aantal manieren worden fysieke beperkingen gesimuleerd. Mensen worden in een rolstoel gezet, krijgen oorkappen op, of een bril, waardoor het lijkt of ze staar hebben.

Er is ook een zogeheten geriatrisch trainingspak. Daarmee wordt het gevoel nagebootst dat mensen hebben als hun botten minder sterk worden en het lichaam niet meer goed kunnen dragen. Mensen ervaren met zo'n trainingspak hoe lastig ogenschijnlijk eenvoudige handelingen zijn, zoals iets oprapen of uit een stoel omhoog komen.

Het nabootsen van mentale beperkingen is wat lastiger, vertelde Verhoeven in het NOS Radio 1 Journaal, maar kan ook. Dat gebeurt door een mensen in een speciale kamer te zetten, Witte Waas genaamd, waar ze flarden van gesprekken uit het verleden horen. Op die manier wordt beginnende dementie nagebootst.

De training is volgens Verhoeven een eyeopener. Er waren mensen die hebben geslapen op een anti-decubitus matras, tegen doorliggen. Door zo'n matras wordt met een motortje lucht geblazen. "Dat zoemt de hele nacht, mensen werden er gek van."

Contact

Het personeel van een zorginstelling maakt iedere nacht een paar keer een ronde, om te zien of iedereen oké is. Mensen worden daar wakker van. Het personeel is zich er niet altijd van bewust dat het stoort. "Het scheelt al als je 's avonds aankondigt dat je 's nachts langskomt", zegt Verhoeven.

Contact maken is volgens hem heel belangrijk. Een vrouw die voor de training in een rolstoel was gezet en ook niet goed zag en hoorde, vond het heel vervelend als iemand die haar rolstoel duwde achter haar tegen haar praatte. "Je moet dan even in haar gezichtsveld komen en uitleggen wat je gaat doen."

Initiatiefnemer V&VN, de beroepsgroep van verpleegkundigen en verzorgenden, hoopt dat de training personeel in de zorg inspireert om het werk wat anders te gaan doen. Volgens Verhoeven is het enorm belangrijk dat personeel zich verdiept in de mens achter een afhankelijke oudere. Ervaar, beleef en kantel je blik, zo is het motto. "We kunnen de politiek niet veranderen en de wereld ook niet, maar wel de zorg met wat kleine dingen een beetje vrolijker maken."

De Participatiekliniek is pas net begonnen, maar het loopt nu al storm. De komende tijd staan er nog vijftien trainingen op het programma. Voor zorginstellingen die zich willen aanmelden is er een wachtlijst. De training is een proefproject, waarvoor het geld van het ministerie van VWS komt. De financiering op langere termijn is nog niet rond. "We moeten eens met staatssecretaris Van Rijn gaan praten", zegt Verhoeven.