Topweek voor Trump in peilingen, opmaat voor 'cruciaal' tv-debat

De 'slechte week' van Hillary Clinton heeft zijn weerslag op de peilingen. Daarin nadert Donald Trump zijn Democratische rivaal en in sommige peilingen is hij Clinton in de 'swingstates' zelfs voorbij. Maar wat zeggen die peilingen nou?

Haar voorsprong liep al terug, maar werd de laatste zeven dagen versterkt door Clinton die negatief in het nieuws kwam door een opmerking over de aanhangers van Trump.

Later bood ze daar wel haar excuses voor aan. Daarna werd de 68-jarige onwel op een 9/11-herdenking...

...en bleek dat daarvoor al was vastgesteld dat ze een longontsteking had. Maar haar campagneteam besloot dat pas naar buiten te brengen nadat het beeld was verschenen van een presidentskandidaat die door agenten van de Secret Service in de auto moest worden geholpen.

Na deze berichten en de kritiek die vervolgens op het campagneteam van Clinton losbarstte, zakte ze snel in de peilingen, zo blijkt ook uit NOS The Series.

Statisticus Nate Silver van de website FiveThirtyEight schrijft dat Clinton in de nationale peilingen nog maar 1 of 2 procentpunten voorligt. En ook in belangrijke swingstates gaat het niet goed. De kans dat Clinton de verkiezingen in november wint, is met zo'n 10 procentpunten afgenomen naar 60 procent.

Toch zegt Silver dat de afgelopen week niet catastrofaal voor Clinton hoeft te zijn. Sterker nog, het maakt mogelijk zelfs niets uit omdat nog maar moet blijken of het om een dip gaat of een structurele afname. Volgens hem schommelden de peilingen de afgelopen maanden tussen een voorsprong van 10 procentpunten voor Clinton en een nek-aan-nekrace. Gemiddeld lag ze steeds zo'n 5 procentpunten voor.

'On message'

Daarnaast worden nog andere kanttekeningen geplaatst bij de laatste peilingen. Die werden uitgevoerd in de dagen direct na Clintons negatieve opmerking over de aanhangers van de Republikein en haar onwelwording. Als er negatief wordt bericht over kandidaten, dan hebben sommigen van hun aanhangers de neiging om niet te reageren in onderzoeken door opiniepeilers. En dat geeft een vertekend beeld, zegt de Democratische opiniepeiler Ruy Teixeira tegen The New Yorker.

Wat waarschijnlijk ook de peilingen in Trumps voordeel heeft beïnvloed, is dat de Republikeinse kandidaat na veranderingen in zijn campagneteam de laatste tijd iets meer on message blijft, zoals de Amerikanen dat noemen. Dat betekent dat hij een kernboodschap uitdraagt zonder allerlei zijwegen te bewandelen, beschuldigingen te uiten of in tirades te vervallen.

Maar Trump zou Trump niet zijn, als hij de nieuwscyclus toch weer op zijn kop zette. Zo gaf hij gisteren na jaren toe dat Obama in de VS is geboren, om daar meteen aan toe te voegen dat Clinton verantwoordelijk was voor de oorspronkelijke geruchten die het tegendeel beweerden. Iets waar volgens Amerikaanse media geen enkel bewijs voor is.

En een paar uur later riep de Republikeinse kandidaat dat de bewakers van Clinton hun wapens moeten inleveren. "Neem ze de wapens af", zei Trump tijdens een bijeenkomst in Florida. "Zij wil toch geen wapens. We zullen zien wat er dan gebeurt."

Trump hamert er al de hele campagne op dat Clinton de Amerikanen hun recht op wapenbezit wil afnemen (in augustus kreeg Trump forse kritiek omdat het leek alsof hij opriep tot geweld tegen Clinton, ook al ontkende hij dat zelf). De invloed van deze laatste twee opmerkingen op de peilingen moet de komende tijd blijken.

Aangepast stemgedrag

De nieuwscyclus beïnvloedt dus peilingen, maar ook de peilingen zelf beïnvloeden stemgedrag en dus nieuwe peilingen. Doordat het steeds reëler wordt dat Trump het Witte Huis kan halen, passen keizers mogelijk hun stemgedrag aan, schrijft The New Yorker.

Mensen die eerst niet van plan waren om te stemmen, omdat in hun ogen Clinton het toch wel zou redden, gaan nu mogelijk toch stemmen. Ook kunnen aanhangers van de twee onafhankelijke kandidaten besluiten om een strategische stem uit te brengen.

Mobiliseren kiezers

De uitkomst van de verkiezingen in november heeft ook te maken met het mobiliseren van kiezers. Zo heeft Clinton in de belangrijke swingstate Florida 57 campagnekantoren die kiezers voor haar werven, waar Trump hoopt er zo snel mogelijk 25 te hebben. Het uitbreiden van de campagne heeft grotendeels te maken met geld.

Net zoals de campagne op de grond, wordt ook het verspreiden van de boodschap grotendeels bepaald door de mate waarin de kandidaten in staat zijn om geld in te zamelen. Op dat gebied wint Clinton het duidelijk van Trump. In augustus wist zij 134 miljoen dollar op te halen tegen 90 miljoen dollar voor Trump, zegt economist David Rothschild in The New York Times. Waardoor haar mediabudget beduidend groter is.

Trump krijgt wel heel veel free publicity. En daar werkt hij graag aan mee.

Een van de grootste problemen die Trump volgens The New Yorker heeft, is dat de meeste kiezers gewoon geen goede president in hem zien. Slechts 36 procent denkt dat de vastgoedmagnaat geschikt is, waar Clinton in diezelfde enquête 60 procent scoort. Zelfs Sarah Palin scoorde hoger dan Trump, alleen Dan Quayle deed het ooit slechter.

Een ander probleem dat Trump heeft, is volgens Rothschild dat met nog maar twee maanden te gaan ook de meeste zwevende kiezers hun mening wel hebben gevormd. En dan is een achterstand van slechts enkele procentpunten toch heel moeilijk in te halen.

Rothschild zegt dat veel afhangt van het eerste televisiedebat tussen de twee kandidaten, 26 september op Long Island. Hij ziet dat als een van de laatste momenten (onvermoede gebeurtenissen daargelaten) dat het kan kantelen. De twee andere debatten veranderen waarschijnlijk weinig meer, volgens hem. Hij voorspelt dat wie swingstate Pennsylvania pakt, waarschijnlijk ook de nieuwe president wordt. Die staat heeft een demografische verdeling die exemplarisch is voor een paar andere cruciale staten.

Uitkomst

Volgens de scenario's waar Rothschild nu vanuit gaat zou Trump als er tien keer een presidentsverkiezing wordt gehouden, drie keer winnen. "Er is dus een manier voor Trump om als winnaar eruit te komen", zegt de economist. "Maar ik moet erbij zeggen dat als de verkiezingen vandaag worden gehouden Clinton meer dan negentig procent kans maakt om te winnen."

Clinton heeft volgens hem een voorsprong van enkele procentpunten in de nationale peilingen, een nog ruimere voorsprong in belangrijke staten die samen 270 kiesmannen hebben, ze zamelt meer geld in en heeft een uitgebreider campagnenetwerk.

De onzekerheid zit volgens Rothschild in het feit dat de verkiezingen op 8 november worden gehouden en er nog van alles kan gebeuren.