'Zonder de Febo hadden we geen automatiek meer gehad'
Het is een aardig weetje: de Febo is vernoemd naar de Ferdinand Bolstraat in Amsterdam, waar ooit het eerste filiaal werd gevestigd. Er is slechts één probleem: het klopt niet.
75 jaar geleden zou de familie De Borst weliswaar een bakkerszaak overnemen aan de Ferdinand Bol, maar die deal ging niet door. Dus begon grondlegger Johan de Borst in 1941 zijn brood- en banketbakkerij aan de andere kant van Amsterdam-Zuid, op de hoek van de Amstelveenseweg en de Karperweg. Omdat de naam Febo al in de statuten stond, behield hij de naam.
Na de Tweede Wereldoorlog begint De Borst ook met de verkoop van het product dat voor velen nog altijd synoniem is met Febo: de kroket. De vraag naar de lekkernij was zo groot, dat hij in 1960 stopte met zijn bakkerszaak en volledig overging op snacks.
Het frituurimperium van de familie De Borst telt inmiddels zo'n zeventig zaken verspreid door het hele land. De bekendste Nederlandse snackketen viert vandaag zijn 75ste verjaardag. Liefhebbers van de kroketten kunnen op de Prinsengracht er eentje uit een drijvende automatiek trekken.
Zonder Febo zou de automatiek al uit het straatbeeld zijn verdwenen, zegt horeca-expert Ubel Zuiderveld. Hij schreef voor het vorige jubileum in 2011 een boek over de keten. Johan Cruijff, een groot liefhebber van de snacks, nam het voorwoord voor zijn rekening.
"In 1960 kwam Febo met zijn eerste automatiek", zegt Zuiderveld in Met het Oog op Morgen. "Dat was niet uniek, want Nederland kende sinds de jaren 30 al een boel automatieken vanwege de Winkelsluitingswet. Slimme ondernemers kenden het systeem uit Duitsland en zagen de mogelijkheid om met dichte deuren toch nog van alles te verkopen."
Het ging destijds vooral om slagers en bakkers, vertelt Zuiderveld. "Toen Febo begon met snacks was dat toch een redelijke bijzonderheid. De kroketten waren al erg populair en de automatieken schoten als paddenstoelen uit de grond."
In de jaren 80 waren er van de oorspronkelijke 1500 automatieken in Nederland nog zo'n honderd over, voornamelijk van Febo. De automatiek en Febo zijn daardoor onafscheidelijk. Het bedrijf onderscheidt zich volgens Zuiderveld verder doordat het gebruikmaakt van verse producten uit eigen fabriek. "De meeste cafetaria's serveren diepvriessnacks."
De snackexpert zegt dat de veranderingen in de horeca heel snel gaan en dat ook Febo daarop moet inspelen. "Dat doet het bedrijf ook al wel, bijvoorbeeld door friet en snacks thuis te bezorgen. Dat is tegenwoordig een must, anders verlies je omzet." Ook opent de keten eind dit jaar een drive-thru-restaurant op een bedrijventerrein in Oostzaan.