Van de vorstelijke pensionado's werkt Beatrix en staakt Albert II

• 

  Piet van Asseldonk

  Redacteur Koninklijk Huis, schrijft wekelijks over actuele ontwikkelingen rond het koningshuis.

Naar de letter van de wet is prinses Beatrix helemaal niet ‘met pensioen’. Als ‘de koning die afstand van het koningschap heeft gedaan’ en als lid van het koninklijk huis krijgt de vroegere vorstin een jaarlijkse uitkering uit de schatkist, maar dat is alleen al vanwege de hoogte en de vorm ervan, geen pensioen.

Beatrix, 78 jaar en al ruim drie jaar geen koningin meer, valt nog steeds onder de ministeriële verantwoordelijkheid. In die zin is ze nog steeds ‘in dienst’.

En Beatrix zou Beatrix niet zijn als ze haar taak niet serieus zou nemen. De teruggetreden Belgische koning Albert II doet het anders . Die moppert over zijn te lage jaaruitkering en weigert representatieve verplichtingen op zich te nemen.

Invallen

Enkele keren per maand gaat Beatrix officieel op pad. Onlangs bezocht ze het dansevenement Free to Move en binnenkort is ze bij de openstelling van de gerestaureerde Molen de Hoop in Oldebroek en bij het Coördinatiecentrum Mensenhandel (CoMensha) in Den Haag. Zo reikt ze als invalkracht de koning de helpende hand.

Ze is dat niet verplicht, maar het is gebruikelijk dat een teruggetreden vorst representatieve hand- en spandiensten blijft verrichten. Beatrix’ moeder Juliana deed het ook, tot ze ziek werd. Die opstelling is in lijn met de (grond)wettelijke positie van een afgetreden koning (m/v).

Tot haar dood valt ze onder de ministeriële verantwoordelijkheid, al is die voor haar minder strikt dan voor de koning. De gewezen vorstin mag het functioneren van haar opvolger niet bemoeilijken en mag geen afbreuk doen aan koningschap en monarchie. Dat berust vooral op gewoonterecht. Sancties zijn er niet.

Kritiek

Als prinses Beatrix kritiek op haar opvolger uit, politici uit haar koninklijk verleden de maat neemt of zich anderszins politiek omstreden uitspraken permitteert, dan brengt ze koning Willem-Alexander in de problemen. Ze zaagt dan ook aan de poten van de monarchie in ons land. Dat is overigens het laatste wat de dynastiek ingestelde Beatrix, die na 33 jaar regeren de Oranje-monarchie ongeschonden aan haar zoon heeft overgedragen, zou willen.

Tegenover de ‘lasten’ voor een afgetreden koning staan ook ‘lusten’. Zo lang ze leeft, ontvangt Beatrix een geïndexeerde jaaruitkering van de staat van bijna anderhalf miljoen euro. Daarnaast kreeg ze een speciaal voor haar ingericht onderkomen naast paleis Noordeinde en mag ze gratis reizen. De staat betaalt verder de beveiliging van haar privékasteeltje Drakensteyn in Lage Vuursche. Een pensioen is dat niet. Beatrix geniet sinds haar 65ste wél AOW, maar dat pensioenbedrag geeft ze aan een goed doel.

Staken

In België geldt een soortgelijke regeling als bij ons. Met één verschil: de afgetreden koning Albert II krijgt een half miljoen euro per jaar minder dan Beatrix. Daarom weigert hij representatieve “verplichtingen”na te komen. Volgens de Belgische historicus Van den Wijgaert beschouwt Albert zijn uitkering “ten onrechte als een pensioen”. De Belgische koning is dus ‘in staking’.