'Onduidelijkheid rond dood Karimov waarschijnlijk vanwege opvolging'

De grote verwarring die vandaag ontstond over de dood van de Oezbeekse president Karimov heeft waarschijnlijk te maken met zijn opvolging, denkt Rusland-correspondent David Jan Godfroid.

De Oezbeekse autoriteiten meldden vanochtend dat de president in kritieke toestand verkeerde, nadat hij zaterdag in het ziekenhuis was opgenomen vanwege een hersenbloeding. Diplomatieke bronnen brachten later naar buiten dat hij was overleden, waarna het Russische persbureau Interfax zei dat de Oezbeekse autoriteiten de dood van Karimov bevestigden. Interfax trok deze melding even later weer in.

Aan het begin van de avond maakte de Oezbeekse regering een eind aan de onzekerheid door zijn dood te bevestigen.

Paleisrevolutie

"Het meest waarschijnlijke is dat ze in Oezbekistan nog druk bezig waren met zijn opvolging", zegt Godfroid. "Karimov was een alleenheerser met een kleine cirkel van machthebbers om zich heen. Die moesten nu bepalen wie hem gaat opvolgen. En dat wilden ze geregeld hebben voor zijn dood bekend werd gemaakt, om zo een paleisrevolutie te voorkomen."

"Die machthebbers willen natuurlijk zelf graag aan de macht blijven, dus ze moeten de functies opnieuw verdelen. Ook moet de nieuwe president nog worden goedgekeurd door de veiligheidsdiensten, die oppermachtig zijn in het land."

In Oezbekistan woont een deels geradicaliseerde moslimgemeenschap. "Die zijn door Karimov met harde hand onderdrukt. Zijn opvolger moet dat beleid voortzetten." Waarschijnlijk wordt hij opgevolgd door de huidige premier Sjavkat Mirzijojev, denkt Godfroid.

Ook de voorbereidingen voor zijn begrafenis zullen veel tijd in beslag nemen, zegt Godfroid. "Omdat zijn begrafenis waarschijnlijk live wordt uitgezonden moeten er televisieploegen van de hoofdstad Tasjkent naar Samarkand worden gestuurd waar hij begraven zal worden. Ook een complete legerkapel moet worden overgevlogen. Het is een logistieke operatie van jewelste."

Volgens onbevestigde bronnen zou de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken John Kerry al onderweg zijn naar Oezbekistan om de begrafenis bij te wonen.

Overigens gebeurde er een paar jaar geleden in Turkmenistan ongeveer hetzelfde, vertelt Godfroid. "Toen de president van dat land overleed, duurde het wel twee weken voor dat bekend werd gemaakt. Maar toen was wel de hele opvolging geregeld en ging dat naadloos in elkaar over."