Joop van Caldenborgh in een sculptuur van Richard Serra
NOS Nieuws

Nieuw privémuseum Voorlinden: zelf beginnen is leuker dan schenken

  • Rachel de Meijer

    Redacteur

  • Rachel de Meijer

    Redacteur

Een wand vol met kookpotten, werk van de Arabische kunstenares Maha Mullah. Het zijn pannen die door het Saudische leger zijn gebruikt om in de woestijn eten te bereiden en een van de werken in het nieuwe particuliere Museum Voorlinden in Wassenaar, van chemie-industrieel in ruste Joop van Caldenborgh. Op 11 september gaat het open voor publiek.

Particuliere kunstmusea zijn in opkomst. Tussen 2006 en 2013 zijn wereldwijd 125 privémusea opgericht, tegenover slechts 25 in de jaren negentig. Ook in Nederland komen er steeds meer privémusea. Museum De Pont in Tilburg, Museum Beelden aan Zee in Scheveningen en fotomuseum Huis Marseille openden in de jaren negentig hun deuren. In 2004 kwam daar Museum Belvédère in Heerenveen bij, maar de laatste jaren gaat het harder.

Zo opende vorig jaar in Gorssel Museum MORE met de voormalige Scheringa-collectie, gekocht door industrieel Hans Melchers. En in 2018 komt er een nieuw particulier museum in Lisse, dat de collectie gaat huisvesten van de supermarktfamilie Van den Broek. De bouw van het museum is al begonnen.

Ook met de bezoekersaantallen gaat het goed. MORE trok in het eerste jaar meer dan 100.000 bezoekers. De andere musea krijgen gemiddeld 60.000 mensen over de vloer.

  • Rachel de Meijer | NOS
    Werk van de Arabische kunstenares Maha Malluh
  • Rachel de Meijer | NOS
    Swimming Pool van Leandro Erlich
  • Rachel de Meijer | NOS
    Grootste werk van Andy Warhol in Nederland
  • Rachel de Meijer | NOS
    Couple under an Umbrella van Ron Mueck
  • Rachel de Meijer | NOS
    Joop van Caldenborgh bekijkt een van de werken in zijn museum
  • Rachel de Meijer | NOS
    Glazen sculpturen van Roni Horn

Om een privémuseum te beginnen, moet je rijk zijn. Heel rijk. Net als Melchers heeft Van Caldenborgh, de eigenaar van Museum Voorlinden, zijn fortuin vergaard in de chemie. Volgens de Quote 500 is hij 400 miljoen waard. In tegenstelling tot Melchers, die zijn kunstcollectie van een ander kocht, verzamelt Van Caldenborgh al van jongs af aan zelf kunst.

Zijn eerste werk, van Peter Struycken, kocht hij toen hij 16 was. "In de eerste jaren was het niet echt verzamelen", zegt Van Caldenborgh. "Dan koop je kunst om thuis aan de muur te hangen. Maar op het moment dat je niet meer weet waar je het bergen moet, dan ben je een verzamelaar geworden."

Nu, bijna zestig jaar later, bestaat zijn collectie uit zo'n 8000 werken van moderne en hedendaagse kunst. Van Caldenborgh is een grote naam in de kunstwereld en behoort inmiddels tot de 200 belangrijkste kunstverzamelaars wereldwijd.

Van Pyke Koch tot Warhol

Zijn collectie is breed. Figuratief, abstract, minimalistisch, conceptueel, van Pyke Koch tot Andy Warhol, van Mondriaan tot Ai Wei Wei. Alles komt langs als je door zijn museum loopt. "Ik koop werk dat me raakt, het moet iets met me doen. Het gaat er niet om of ik iets mooi vind, het moet emotie opwekken. En dat kan van alles zijn, plezier, ergernis. In beide gevallen kan het een goed werk zijn."

"Ik had de collectie ook kunnen schenken aan een bestaand museum, maar dan verdwijnt toch het grootste deel in de opslag. Nu kan ik mijn verzameling delen met anderen, de bezoekers van mijn museum. Ik ben verrast dat ik het zo leuk vind om door een tentoonstelling in mijn eigen museum te lopen. Dat is heel bijzonder."

'Je kan aan een museum schenken of zelf een museum beginnen'

Ook het samenstellen van tentoonstellingen bevalt Van Caldenborgh goed. "Het idee voor een eigen museum is eigenlijk ontstaan nadat ik voor De Kunsthal een tentoonstelling had samengesteld met werk uit mijn collectie. Daar had ik zo veel plezier in, dat wilde ik wel vaker doen."

Naast wisselende tentoonstellingen zijn er ook een aantal permanente werken te zien, speciaal gemaakt voor het museum. Midden in het museum is er een zwembad, waar de jonge bezoekers van het museum veel plezier aan zullen beleven. Een ander permanent werk is de stalen sculptuur Open Ended van de Amerikaanse kunstenaar Richard Serra. Het weegt 216 ton en heeft een labyrintisch gangenstelsel.

Een wandeling door het werk van Richard Serra

Het museum ligt op landgoed Voorlinden. 40 hectare duin, bos, weide, tuin en vijver. Wim Pijbes, die het Rijksmuseum verliet om directeur van dit museum te worden, benadrukt dit unieke aspect van het museum. "Niet alleen het museum is een bezoek waard, maar ook het prachtige landschap waarin het ligt", zegt hij.

Landschapsarchitect Piet Oudolf ontwierp de bloementuinen rondom het museumgebouw, dat bewust sober is gehouden. "Het gebouw is dienend aan de kunst, het mag niet te veel spreken. Het is een sober, eenvoudig, maar mooi gebouw geworden", zegt Van Caldenborgh met enige trots.

Een industrieel in ruste, maar nog steeds een bevlogen verzamelaar: dat merk je als je door dit nieuwe museum loopt.

Op 10 september opent koning Willem-Alexander Museum Voorlinden. Vanaf 11 september is het open voor publiek. Toegang: 15 euro. De museumjaarkaart is er niet geldig.

  • Rachel de Meijer | NOS
    De tuin is een ontwerp van tuinarchitect Piet Oudolf
  • Rachel de Meijer | NOS
    De tuin is ontworpen door Piet Oudolf
  • Rachel de Meijer | NOS
    In het landhuis Voorlinden komen het restaurant en de kantoren van het museum.
  • Rachel de Meijer | NOS
    'Een sober gebouw, dat de kunst moet dienen", zegt Van Caldenborgh over het ontwerp van Dirk Jan Postel
  • Rachel de Meijer | NOS
    Joop van Caldenborgh met Wim Pijbes in de tuin ontworpen door Piet Oudolf

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl