Dood of overvolle gevangenis, dat is de keuze voor Filipijnse dealers

In de Quezon City Jail in de gelijknamige stad in de Filipijnen krioelt het van de gevangenen. Ruim 4000 zijn het er, in een gebouw dat ooit gemaakt is voor 300 gedetineerden. "Het lijkt hier nog het meest op een mierenhoop", zegt correspondent Michel Maas, die de gevangenis bezocht.

De gevangenis is een voorbeeld van hoe het er in de Filipijnen aan toegaat sinds het aantreden van president Duterte. Honderdduizenden drugscriminelen en verslaafden hebben zich al vrijwillig gemeld, tienduizenden daarvan zijn al opgesloten in de gevangenis.

Het is het effect van de keiharde strijd van Duterte tegen drugs, waarin al zeker 1900 mensen zijn gedood. Een deel van hen is geliquideerd door doodseskaders: gemaskerde, gewapende mannen die 's nachts met een lijst door de straten gaan. Niemand weet wie ze zijn, maar waarschijnlijk gaat het om agenten die 'een beetje overwerken', zei Maas eerder al.

Uit angst voor vervolging melden zich dagelijks verslaafden en criminelen, die vaak in overvolle gevangenissen belanden, zoals die van Quezon City. Daar zitten de meeste gevangenen buiten, omdat de cellen overvol zijn. De celdeuren staan open, want anders zouden de gevangenen binnen stikken.

"Ze staan en zitten overal", zegt Maas. "Erg gezond is het leven hier natuurlijk niet."

Hoe lang de gedetineerden in de gevangenis moeten blijven, weten ze niet. Het duurt vaak lang voor een zaak wordt behandeld. Een gevangene wacht al zestien jaar op zijn proces. "Wie in deze gevangenis zit, wordt dus levend begraven", zegt Maas.

Het is de enige keuze die Filipijnse drugsverdachten hebben: de gevangenis of de dood. President Duterte heeft iedereen die drugs gebruikt of erin handelt, vogelvrij verklaard. Een politiechef gelooft heilig in de aanpak. "De drugsdealers zijn bang en we hopen dat ze zich allemaal overgeven."

Dat is geen gemakkelijke keuze, zegt een verslaafde die zijn verhaal vertelt aan Maas. Hij gebruikt al zestien jaar, maar hij kan er mee leven. Hij heeft zeven kinderen, en dat bezorgt hem heel veel stress. "Als ik word opgepakt of gedood, is er niemand die voor mijn gezin zal zorgen."

Er is nog een reden dat hij zich niet wil overgeven. "De moorden. Het komt voor dat iemand zich overgeeft en geboeid wordt afgevoerd. Voor je het weet is hij dood."

De politie houdt vol dat de andere kant altijd begint met schieten. Dat agenten nu ongelimiteerd mogen terugschieten, is een zegen, zegt de politiechef. "Het is voor het eerst dat een president de volle steun geeft aan de politie om het probleem aan te pakken." Dus de politie kan eindelijk doen wat ze altijd al had willen doen. "Ja meneer, daar zijn we heel erg blij mee."