Vijf vragen over Gülen-scholen
De laatste weken duikt de term 'Gülen-school' steeds vaker op in het nieuws. Vandaag werd bekend dat de leerlingen van twee van deze Turkse basisscholen in Amsterdam massaal worden thuisgehouden door hun ouders. Vorige week gebeurde in Rotterdam hetzelfde.
De ontwikkelingen hebben te maken met de mislukte coup in Turkije deze zomer. De Turkse president Erdogan ziet de islamitische geestelijke Fethullah Gülen als brein achter de couppoging. Volgens Erdogan probeert Gülen door volgelingen te laten 'infiltreren' in de samenleving de Staat ondermijnen.
Om wat voor scholen gaat het precies? Vijf vragen over de 'Gülen-scholen'.
1. Heeft Fethullah Gülen scholen in Nederland?
Formeel niet. Mensen die het gedachtegoed van Gülen steunen, vertellen altijd dat er geen Gülen-organisatie is, maar dat het om een beweging gaat zonder organisatie-structuur. Er zijn dan ook geen scholen die officieel ergens te boek staan als Gülen-scholen, ook al staan ze bij Turkse Nederlanders wel zo bekend.
2: Waarom wordt dan gesproken van Gülen-scholen?
Volgens Erik-Jan Zürcher, hoogleraar Turkse talen en culturen van de Universiteit Leiden, houdt de Gülen-beweging zich al veertig jaar met onderwijs bezig. Zürcher constateerde in 2013 dat er een wereldwijd netwerk van scholen en universiteiten bestaat met meer dan 6000 leraren.
Ook in Nederland hebben Gülen-aanhangers scholen gesticht. Dat deden ze onder meer via de in 1995 opgerichte Stichting Cosmicus, die aanvankelijk een studentenorganisatie was.
Na de oprichting van de scholen hebben de initiatiefnemers zich ook gericht op het werven van leerlingen uit andere culturen dan de Turkse. Er geven niet alleen Turkse leraren les en ook de leerlingen zijn in veel gevallen niet van Turkse origine. Tegenwoordig zijn de scholen ook aangesloten bij besturen die geen Gülen-signatuur hebben.
3. Waar zijn deze door Gülen geïnspireerde scholen te vinden?
In Nederland worden negen scholen als Gülen-scholen gezien. Ze staan in Rotterdam, Arnhem, Den Haag, Amsterdam en Zaandam.
4. Wat voor type onderwijs wordt er op deze zogenoemde Gülen-scholen gegeven?
In de meeste gevallen vallen de scholen onder het Bijzonder Onderwijs, zoals ook Montessori en Jenaplan. Er zijn gemeenten waar de scholen aansluiting hebben gezocht bij een katholieke scholenkoepel.
De scholen zeggen naast het reguliere onderwijsprogramma extra veel belang te hechten aan dialoog, verbinding en het samenleven met andere culturen. Stichting Cosmicus organiseert ook jaarlijks een internationale milieu- en wetenschapsolympiade.
5. In Turkije zijn alle Gülen-scholen inmiddels verboden. Hoe gaat Nederland met deze scholen om?
In Nederland is geen discussie over het sluiten van eventuele Gülen-scholen. Onder meer omdat ze hier formeel niet bestaan. Voor Erdogan staat vast dat Gülen een terrorist is en zijn volgelingen dus ook, maar dit is niet het standpunt van de Nederlandse regering.
