Wat wilde u weten over WikiLeaks?
Door NOS Net-redacteur Bas de Vries
Een berg reacties kwam er de afgelopen dagen binnen op onze oproep via NOS.nl: Wat wilt u weten uit de WikiLeaks-documenten? Waaronder verschillende vragen die wij onszelf nog niet expliciet hadden gesteld bij het doorspitten van de meer dan 3000 diplomatieke berichten. Die vragen hebben inmiddels een plaats gevonden op een groot wit bord in de ruimte waarin zo'n twintig collega's onafgebroken zitten te lezen.
We kunnen niet al die goede vragen behandelen; sommige daarvan leiden de komende dagen hopelijk nog tot onderwerpen in uitzendingen en op de site. Wij beperken ons hier tot de meest gestelde die sinds zaterdag bij NOS Net binnenkwamen.
1. JSF
De aanschaf van JSF-toestellen als opvolger van de F-16. Daarover heeft de NOS inmiddels veel gepubliceerd onder de kop 'JSF hoofdpijndossier voor VS'.
Verschillende mensen vroegen zich af of er in de documenten meer te vinden is over de rol van het toenmalige LPF-Kamerlid Mat Herben bij de besluitvorming over de Joint Strike Fighter. De naam Herben komt slechts één keer voor, als er sprake is van een lunch met de Amerikaanse ambassadeur waarin hij zich erg enthousiast toont over het Amerikaanse vliegtuig. Daarbij moet steeds worden aangetekend dat WikiLeaks (en daardoor ook de NOS) niet beschikt over de Amerikaanse diplomatieke berichten met het allerhoogste beveiligingsniveau.
2. Pim Fortuyn
De eerste cables zijn van rond 2000 en het leeuwendeel is van redelijk recente datum. Dat verklaart misschien waarom de naam Fortuyn pas valt in Amerikaanse diplomatieke berichten van na zijn dood in mei 2002 en dus steeds in terugblikkende zin. Zo is er een document uit 2004, het jaar van de breuk van Geert Wilders met de VVD, waarin de ambassade ondermeer verslag doet van een gesprek met topambtenaar Marnix Krop van het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken. Krop vergelijkt Wilders daarbij met Fortuyn; ook hij zou een prominente plaats in de Nederlandse politiek kunnen veroveren op basis van 'anti-immigranten-gevoelens'.
3. Geert Wilders
Over de zorgen van de Amerikanen over deze 'extreem-rechtse' politicus heeft de NOS inmiddels eveneens uitgebreid gepubliceerd.
4. Jaap de Hoop Scheffer
Velen vermoeden een opzetje van het toenmalige kabinet: in ruil voor politieke steun aan de oorlog in Irak zou De Hoop Scheffer door de Amerikanen zijn geparachuteerd als NAVO-chef. Daarover is echter in de beschikbare cables niets terug te vinden.
5. Het Nederlandse drugsbeleid
Dat de VS een ander beleid op dit gebied propageren dan het Nederlandse, is bepaald geen geheim. Opvallend is echter dat het er in één cable op lijkt dat de Amerikanen ook de voordelen van de Nederlandse aanpak zien.
Dat gebeurt in een verslag van een gesprek met topman Tom Driessen van de Nationale Recherche. Driessen legt daarin nog eens uit dat Nederland een onderscheid maakt tussen enerzijds harddrugs en anderzijds softdrugs, waarvan 'de consumptie wordt getolereerd'. In aanvulling hierop wijst de attaché van de Amerikaanse drugsbestrijdingsdienst DEA erop dat Nederland de laagste verslavingscijfers heeft van Europa en dat jongeren ook op steeds latere leeftijd voor het eerst drugs gaan gebruiken. Dat maakt het moeilijk om de bevolking van de gevaren van marihuana te overtuigen.
6. UFO's
Op dit trefwoord hebben we in de cables gezocht, maar we vonden niets. Ook niet op de andere zoekwoorden die door sommigen van u werden aangedragen, zoals 'extraterrestrial' en 'aliens'.
7. WikiLeaks-documenten oninteressant?
Verschillenden van u vinden dat het 'geen enkel nut heeft'om de WikiLeaks-documenten te publiceren. "Denkt u werkelijk dat er veel Nederlanders geïnteresseerd zijn in dergelijke prietpraat?" Waarschijnlijk velen niet. Maar afgaand op de bezoekerscijfers op onze website staan daar veel anderen tegenover die de WikiLeaks-berichtgeving wel met belangstelling volgen.