Britten hebben kennisachterstand bij onderhandelen over brexit
"Brexit betekent brexit", herhaalt premier Theresa May voortdurend in haar toespraken. Alleen is nog volkomen onduidelijk hoe de brexit eruit gaat zien. Zeven weken na het referendum is de Britse regering druk bezig zich voor te bereiden op de ingewikkelde onderhandelingen met Brussel over de uittreding. Daarbij valt één ding op: de Britten beschikken over veel te weinig kennis en expertise.
"De afgelopen 43 jaar heeft Groot-Brittannië als EU-lid geen handelsverdragen meer hoeven sluiten", zegt hoogleraar Alan Winters van de universiteit van Sussex. "Daardoor zijn er nauwelijks meer onderhandelingsexperts in dienst van de overheid."
Tekort onderhandelaars
Verschillende Britse media schatten dat de Britten op dit moment beschikken over twaalf tot twintig onderhandelaars. Terwijl bijvoorbeeld Canada, dat de afgelopen zeven jaar met de EU heeft onderhandeld over een vrijhandelsakkoord, 800 gespecialiseerde handelseconomen en –juristen had vrijgemaakt. En in Brussel beschikt de Europese Commissie over zo’n 600 specialisten die klaarstaan voor een lang slepende onderhandelingsstrijd.
Daarnaast is de druk om snel nieuwe mensen aan te nemen volgens Winters groot. "De economische onzekerheid die is ontstaan kan niet te lang aanhouden. Grote bedrijven zullen investeringen uitstellen zolang ze niet weten welke kant die onderhandelingen opgaan."
May heeft aangekondigd begin volgend jaar het beruchte Artikel 50 te lanceren, waarmee de uittredingsgesprekken met de EU officieel van start zullen gaan. "Dat lijkt me realistisch", zegt Winters.
Ministerie voor Brexit
Het nieuw opgerichte ministerie voor Brexit, dat is ondergebracht bij het ministerie van Buitenlandse Zaken, moet daarvoor dus de komende maanden honderden onderhandelingsspecialisten aannemen. Het lijkt onmogelijk die binnen het Britse ambtenarenapparaat te vinden. "Ze zullen moeten aankloppen bij de private sector, bij grote consultancyfirma’s, die veel van deze gespecialiseerde kennis in huis hebben. Maar die zijn zeer duur."
Tim Farron, de leider van de Liberaal Democraten, wierp onlangs in het Vragenuurtje al op dat het nieuwe brexit-ministerie experts zo'n 5000 pond per dag zou moeten betalen. Premier May ging daar niet op in, maar zei vooral "te zorgen dat het ministerie de juiste expertise in huis haalt".
Veel onzekerheid
Cicero Group is een in de Londense City gevestigde consultancy. Directeur John Rowland erkent dat hoewel hij persoonlijk tegen de brexit was, zijn bedrijf er wel van kan profiteren. 'Er is veel onzekerheid. Er wordt een groot beroep op onze expertise gedaan door allerlei soorten bedrijven."
Dat ook de overheid van kennis uit de private sector gebruik zal moeten maken, vindt hij logisch. Ook al lopen de kosten hoog op. "De honoraria zijn erg hoog, maar er staat wel veel tegenover", zegt Rowland. "Dit zijn de belangrijkste onderhandelingen voor de Britse regering ooit. De omvang hiervan is gigantisch en de uitkomst is cruciaal. Daar hangt een prijskaartje aan."
Lobbyisten
Hoogleraar Winters ziet echter wel een nadeel aan het gebruik van consultants in deze onderhandelingen, nog los van de kosten. "Zij treden normaal in onderhandelingen op als lobbyisten. Ze werken ook voor andere bedrijven. Maar ze zijn niet gewend voor het algemeen belang op te komen."
Daarmee stapelen de dilemma's zich nu al op voor Theresa May, lang voordat de onderhandelingen begonnen zijn.