Dwaze moeders: oud en vastberaden bij 2000ste protest

Ondersteund door beveiligers, maar met opgeheven hoofd, lopen de wereldberoemde, maar inmiddels broze moeders door de juichende massa op het Plaza de Mayo in Buenos Aires. Het is de 2000ste keer dat ze demonstreren. In de menigte zijn ze direct te herkennen door hun witte hoofddoeken, die de katoenen luiers van hun verdwenen kinderen symboliseren.

Wereldberoemd

Hun protest is inmiddels wereldberoemd, maar het begon veertig jaar geleden onverwacht en spontaan. De junta van dictator Videla was van 1976-1983 aan de macht in Argentinië. Tienduizenden jonge tegenstanders van het regime en hun kinderen verdwenen.

Toen hun moeders bij de autoriteiten om opheldering kwamen vragen, werden ze weggestuurd. Uit protest zijn ze toen zwijgend over het plein gaan lopen. Elke week daarna kwamen ze terug, bijna dertig jaar lang.

Radicale voorvrouw

De oprichter van de Dwaze Moeders onderging het zelfde lot als de kinderen. Volgens Amnesty kwam een aantal vrouwen in 1977 uit een kerk, toen ze werden opgewacht door een groep zwaarbewapende mannen. Twaalf van deze moeders keerden nooit terug.

De leiding werd overgenomen door Hebe de Bonafini, maar in de jaren tachtig werd ze zo radicaal in haar standpunten dat de Dwaze Moeders uiteen vielen in twee groepen. Hebe de Bonafini is nog steeds omstreden. Vorige week werd ze nog bijna gearresteerd als honderden demonstranten dat niet hadden voorkomen.

Gestopt of toch niet?

Inmiddels lopen ze er weer, maar eigenlijk hielden de moeders in 2006 hun laatste grote manifestatie. De toenmalige president Kirchner deed toen voor het eerst serieus onderzoek naar de verdwijningen, vonden de moeders. Maar eigenlijk waren de zware 24-uurs-marsen fysiek vooral niet meer vol te houden. Nu zijn ze ontevreden over het beleid van de nieuwe president en lopen ze iedere donderdagmiddag weer een paar rondjes op het plein.

Nelleke Noordervliet schrijft in 2006 in het Historisch Nieuwsblad over het beroemde protest dat een moeder onaantastbaar is en haar emoties altijd zuiver. Toch plaatst ze vraagtekens bij de oprechtheid tientallen jaren later: "Het is de rechtvaardiging van hun bestaan geworden. Een middel van bestaan. Verkopers van Dwaze-Moederssouvenirs hebben hun stalletjes neergezet rond de kring waarbinnen wordt gelopen."

Hoe dan ook zijn de Dwaze Moeders wereldwijd symbool geworden voor mensenrechtenschendingen. Hun naam zal altijd onlosmakelijk verbonden blijven aan de Plaza de Mayo, het Meiplein van de Argentijnse hoofdstad.

Ze wonnen vele prijzen, maar hun grootste wens ging nooit in vervulling: duidelijkheid over het lot van hun kinderen. En dus blijven ze de komende jaren hun ronde lopen op donderdagmiddag, gisteren dus voor de tweeduizendste keer.